Độc lập là điều kiện cần thiết để thẩm phán và hội thẩm khi xét xử chỉ tuân theo pháp luật. Tuân theo pháp luật là cơ sở không thể thiếu để thẩm phán và hội thẩm độc lập khi xét xử.
Độc lập của thẩm phán và hội thẩm nhân dân còn thể diện trong mối quan hệ giữa họ với nhau với tư cách là thành viên của Hội đồng xét xử vụ án đó. Họ độc lập và ngang quyền với nhau trong việc xem xét.
Thẩm phán là một chức danh tố tụng, là người thực hiện hoạt động xét xử ở Tòa án. Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán được quy định rõ trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại đối với thẩm phán, thẩm tra viên, phó chánh án và chánh án tòa án (sau đây gọi là khiếu nại) được quy định điều 477 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018).