Cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng trong tố tụng hình sự trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015

Tố tụng hình sự là một quá trình gồm nhiều giai đoạn khác nhau nhằm hướng tới xác định sự thật của vụ án. Tương ứng với mỗi giai đoạn của tố tụng hình sự, có các cơ quan có thẩm tiến hành tố tụng và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

Các cơ quan tiến hành tố tụng có những chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn riêng, nhưng hoạt động trong mối liên hệ mật thiết, thống nhất với nhau, và đều có trách nhiệm là nhằm phát hiện chính xác, nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội.

Căn cứ pháp lý cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng trong tố tụng hình sự

Được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 tại điều 34 như sau:

“1. Cơ quan tiến hành tố tụng gồm:

a) Cơ quan điều tra;

b) Viện kiểm sát;

c) Tòa án.

2. Người tiến hành tố tụng gồm:

a) Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Cán bộ điều tra;

b) Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên;

c) Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án, Thẩm tra viên.”

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định các cơ quan tiến hành tố tụng gồm có:

a, Cơ quan điều tra;

b, Viện kiểm sát;

c, Tòa án.

Các cơ quan này có nhiệm vụ phối hợp với nhau tiến hành các hoạt động của mình theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.

Cơ quan này làm sai thì cơ quan khác có quyền phát hiện, tự mình sửa chữa hoặc đề nghị sửa chữa những sai lầm đó.

Tuy nhiên, mức độ chế ước được thể hiện trong những quy định về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia vào trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.

Các cơ quan điều tra trong tố tụng hình sự gồm có:

Cơ quan điều tra của Công an nhân dân; Cơ quan điều tra trong quân đội nhân dân; Cơ quan điều của Viện kiểm sát nhân dân tối cao (xem bình luận điều 163).

Ngoài các Cơ quan điều tra nói trên, Bộ luật Tố tụng hình sự còn quy định một số cơ quan được quyền tiến hành một số hoạt động điều tra.

Những cơ quan này gồm có: Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư và các cơ quan khác của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân (xem bình luận điều 164). Chức năng chủ yếu của của các Cơ quan điều tra trong tố tụng hình sự là điều tra.

Viện kiểm sát, cơquan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng trong tố tụng hình sự

Viện kiểm sát là một trong những cơ quan tiến hành tố tụng hình sự. Hệ thống tổ chức Viện kiểm sát gồm có:

Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Viện kiểm sát nhân dân cấp cao; Các Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Các Viện kiểm sát huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; Các Viện kiểm sát quân sự.

Chức năng cơ bản của Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự là thực hành quyền công tô và kiếm sát việc tuân theo pháp luật ưong tố tụng hình sự.

Viện kiểm sát có nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyên con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thông nhất.

Tòa án, cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng trong tố tụng hình sự

Tòa án là cơ quan tiến hành tố tụng, đóng vai trò trung tâm trong tố tụng hình sự.

Hệ thống tổ chức Tòa án gồm có:

Tòa án nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân cấp cao; các Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; các Tòa án quân sự.

Chức năng cơ bản của Tòa án trong tố tụng hình sự là xét xử.

Người tiến hành tố tụng trong tố tụng hình sự

Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Cán bộ điều tra là những chức danh tố tụng.

Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Cán bộ điều tra được Bộ luật Tố tụng hình sự quy định rất cụ thể.

Điều tra viên có 3 bậc: cao cấp, trung cấp và sơ cấp. Cán bộ điều tra có nhiệm vụ giúp điều tra viên thực một số hoạt động điều tra hình sự.

Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên là những chức danh tố tụng.

Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, của Kiểm sát viên trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Kiểm sát viên có ba bậc: cao cấp, trung cấp và sơ cấp. Kiểm tra viên có ba ngạch: kiểm tra viên, kiểm tra viên chính, kiểm tra viên cao cấp.

Kiểm tra viên là người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để giúp kiểm sát viên thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo sự phân công của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân.

Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án, Thẩm tra viên là những chức danh tố tụng.

Nhiệm vụ, quyền hạn và ưách nhiệm của họ được Bộ luật tố tụng quy định rất cụ thể.

Thẩm phán có năm bậc: Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; Thẩm phán cao cấp, thẩm phán trung cấp, thẩm phán sơ cấp. Tòa án nhân dân cấp cao, Tòa án quân sự trung ương có thẩm phán cao cấp, Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Tòa án quân sự quân khu và tương đương cố thẩm phán cao cấp và trung cấp.

Tòa án nhân dân cẩp huyện, Tòa án quân sự khu vực có thẩm phán trung cấp và sơ cấp.

So với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 bổ sung chi tiết các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng

Trong hệ thống tổ chức của Tòa án có thêm Tòa án nhân dân cấp cao chuyên đảm trách xét xử phúc thẩm.

Trong hệ thống tổ chức Viện kiểm sát có thêm Viện kiểm sát nhân dân cấp cao thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp đối với các vụ án, vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp cao.

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 bổ sung người tham gia tố tụng: Cán bộ điều tra, Kiểm tra viên, Thẩm tra viên.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

1. Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].