Thủ tục đăng ký bào chữa được quy định tại Điều 78 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2016.
Người bào chữa muốn tham gia tố tụng hình sự phải đăng ký bào chữa. Đăng ký bào chữa là căn cứ xác lập trách nhiệm của người bào chữa khi tham gia tố tụng hình sự, tạo cơ sở thiết lập mối liên hệ giữa người bào chữa và người bị buộc tội.
Luật sư tư vấn pháp luật hình sự - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Căn cứ pháp lý quy định vầ thủ tục đăng ký bào chữa
"1- Trong mọi trường hợp tham gia tố tụng, người bào chữa phải đăng ký bào chữa.2- Khi đăng ký bào chữa, người bào chữa phải xuất trình các giấy tờ:a- Luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và giấy yêu cầu luật sư của người bị buộc tội hoặc của người đại diện, người thân thích của người bị buộc tội;b- Người đại diện của người bị buộc tội xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và giấy tờ có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về mối quan hệ của họ với người bị buộc tội;c- Bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận;d- Trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý xuất trình văn bản cử người thực hiện trợ giúp pháp lý của tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực...7- Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hủy bỏ việc đăng ký bào chữa và thông báo cho người bào chữa, cơ sở giam giữ khi thuộc một trong các trường hợp:
a- Khi phát hiện người bào chữa thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 72 của Bộ luật này;
b- Vi phạm pháp luật khi tiến hành bào chữa."
Bình luận về quy định thủ tục đăng ký bào chữa
Thứ nhất, trong mọi trường hợp, người bào chữa muốn tham gia tố tụng hình sự phải đăng ký bào chữa.
Đăng ký bào chữa là căn cứ xác lập trách nhiệm của người bào chữa khi tham gia tố tụng hình sự, tạo cơ sở thiết lập mối liên hệ giữa người bào chữa và người bị buộc tội.
Việc chuyển thủ tục cấp giấy chứng nhận bào chữa sang thủ tục đăng ký bào chữa là một trong những điểm đột phá trong việc xác lập địa vị pháp lý của người bào chữa trong tố tụng hình sự của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 so với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003.
Về bản chất, thủ tục mới này đã hủy bỏ một rào cản lớn, xóa bỏ cơ chế hành chính xin - cho giữa người bào chữa với các cơ quan tố tụng, người tiến hành tố tụng.
Thứ hai, khoản 2 điều luật được bình luận quy định thủ tục đăng ký bào chữa đối với từng loại người bào chữa.
Theo đó, khi đăng ký người bào chữa phải xuất trình các giấy tờ chứng minh tư cách người bào chữa của mình:
Một là, luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và giấy yêu cầu luật sư của người bị buộc tội hoặc của người đại diện, người thân thích của người bị buộc tội;
Hai là, người đại diện của người bị buộc tội xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và giấy tờ có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về mối quan hệ của họ với người bị buộc tội;
Ba là, bào chữa viên nhân dân xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận;
Bốn là, trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý xuất trình văn bản cử người thực hiện trợ giúp pháp lý của tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực.
Thứ ba, khoản 4 điều luật quy định nghĩa vụ của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trongviệc đăng ký bào chữa của người bào chữa.
Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ quy định, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kiểm tra giấy tờ và thấy không thuộc trường hợp từ chối việc đăng ký bào chữa quy định tại khoản 5 điều này thì vào sổ đăng ký bào chữa, gửi ngay văn bản thông báo người bào chữa cho người đăng ký bào chữa, cơ sở giam giữ và lưu giấy tờ liên quan đến việc đăng ký bào chữa vào hồ sơ vụ án; nếu xét thấy không đủ điều kiện thì từ chối việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ lý do bằng văn bản.
Thứ tư, nhằm đảm bảo khách quan trong việc đăng ký bào chữa, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối việc đăng ký bào chữa khi thuộc một trong các trường hợp:
Một là, người bào chữa đã tham gia tố tụng hình sự với tư cách: người đã tiến hành tố tụng vụ án đó, người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó, người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xoá án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc.
Hai là, người bị buộc tội thuộc trường hợp chỉ định người bào chữa từ chối người bào chữa.
Thứ năm, văn bản thông báo người bào chữa có giá trị sử dụng trong suốt quá trình tham gia tố tụng.
Điều này đồng nghĩa với việc kể từ khi có thông báo người bào chữa, người bào chữa sẽ không thể bị thay đổi tùy tiện bởi ý chí đơn phương của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Văn bản thông báo người bào chữa sẽ chỉ mất đi giá trị khi:
Một là, người bị buộc tội từ chối hoặc đề nghị thay đổi người bào chữa;
Hai là, người đại diện hoặc người thân thích của người bị buộc tội là người có nhược điểm về thể chất mà không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới 18 tuổi từ chối hoặc đề nghị thay đổi người bào chữa.
Lưu ý: Trong bất kể trường hợp nào, khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật khi tiến hành bào chữa, hoặc khi có căn cứ xác định người bào chữa đã tham gia tố tụng hình sự với tư cách: người đã tiến hành tố tụng vụ án đó, người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó, người làm chứng, người giám, định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xóa án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hủy bỏ việc đăng ký bào chữa và thông báo cho người bào chữa, cơ sở giam giữ.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].
Bình luận