Một vài kiến nghị về trình tự xét hỏi tại phiên tòa sơ thẩm

Tại phiên toà hình sự sơ thẩm, sau khi kết thúc phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, nếu không ai có ý kiến và yêu cầu gì thêm thì chủ toạ phiên toà tuyên bố kết thúc phần thủ tục phiên toà chuyển sang phần xét hỏi.

Tại phiên toà hình sự sơ thẩm, sau khi kết thúc phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, nếu không ai có ý kiến và yêu cầu gì thêm thì chủ toạ phiên toà tuyên bố kết thúc phần thủ tục phiên toà chuyển sang phần xét hỏi. Thực chất thủ tục này là việc xét hỏi bị cáo, người làm chứng và những người liên quan khác để xác minh các chứng cứ trong hồ sơ vụ án do VKS gửi cho Toà án. Nghiên cứu các quy định về trình tự, thủ tục xét hỏi cho thấy phạm vi, nội dung xét hỏi cũng như phương pháp xét hỏi của các chủ thể (chủ tọa phiên toà, các thành viên HĐXX, KSV, người bào chữa và những người tham gia phiên toà khác) như thế nào cũng chưa được xác định rõ ràng cụ thể.


>>>Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198

Tại khoản 2 Điều 207 BLTTHS quy định:“Khi xét hỏi từng người, chủ toạ phiên toà hỏi trước rồi đến các Hội thẩm, sau đó đến Kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự. Những người tham gia phiên toà cũng có quyền đề nghị với chủ toạ phiên toà hỏi thêm về những tình tiết cần làm sáng tỏ. Người giám định được hỏi về những vấn đề có liên quan đến việc giám định”.
Quy định trên vô hình chung làm cho HĐXX mất đi vai trò là một vị “trọng tài” vô tư, khách quan xem xét, đánh giá chứng cứ, lập luận của các bên (bên buộc tội và bên gỡ tội) để từ đó đưa ra những nhận định khách quan về vụ án. Thực tiễn xét xử cho thấy mặc dù BLTTHS có quy định KSV tham gia xét hỏi nhưng trên thực tế KSV chưa chủ động xét hỏi, nếu có thì cũng chỉ mang tính chất bổ sung cho những câu hỏi của HĐXX và thông thường KSV sẽ hỏi để nhằm mục đích bảo vệ bản cáo trạng của mình là đúng và việc buộc bị cáo có tội là có căn cứ. Việc hỏi để chứng minh tội phạm và làm sáng tỏ các tình tiết của vụ án chủ yếu vẫn do Thẩm phán - Chủ tọa phiên toà thực hiện.
Theo chúng tôi, phải xác định rõ trong BLTTHS trách nhiệm xét hỏi để chứng minh hành vi phạm tội chủ yếu là của KSV. Cụ thể, KSV phải là người xét hỏi trước và là người hỏi chính; HĐXX xét hỏi sau và chỉ hỏi về những tình tiết chưa rõ hoặc để kiểm tra, xác minh các chứng cứ mới tại phiên toà. Trình tự xét hỏi như vậy sẽ buộc KSV phải tích cực xét hỏi, tranh luận đối đáp lại ý kiến của bị cáo, người bào chữa để bảo vệ cho bản cáo trạng của mình qua đó tạo điều kiện cho HĐXX có nhiều thời gian để tập trung lắng nghe, đánh giá ý kiến của các bên, xem xét đánh giá các chứng cứ khác trong vụ án.
Do đó, trình tự xét hỏi cần phải được sửa đổi như sau: bên buộc tội là người hỏi chính và hỏi trước, làm rõ các tình tiết của vụ án để chứng minh cho quyết định truy tố của Viện kiểm sát là có căn cứ; sau đó đến bên gỡ tội (bị cáo, người bào chữa) hỏi nhằm mục đích phản bác lại ý kiến, lập luận của bên buộc tội và bảo vệ cho ý kiến, lập luận của mình; tiếp đến là những người khác có thẩm quyền hỏi theo quy định của pháp luật. HĐXX có thể tham gia xét hỏi xen kẽ trong quá trình những người nói trên xét hỏi nếu thấy xuất hiện những chứng cứ mới cần thiết phải làm rõ hoặc hỏi thêm những nội dung những người khác đã hỏi nhưng chưa được làm rõ.

Nguồn: http://toaan.gov.vn (Cổng thông tin điện tử Tòa án nhân dân tối cao)

Quý vị tìm hiểu thêm thông tin chi tiết hoặc liên hệ với Luật sư, Luật gia của Công ty Luật TNHH Everest để yêu cầu cung cấp dịch vụ:
  1. Địa chỉ: Tầng 19 Tòa nhà Thăng Long Tower, 98 Ngụy Như Kom Tum, Thanh Xuân, Hà Nội
  2. Văn phòng giao dịch: Tầng 2, Toà nhà Ngọc Khánh, 37 Nguyễn Sơn, Long Biên, Hà Nội
  3. Điện thoại: (04) 66.527.527 - Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900-6218
  4. E-mail:[email protected], hoặc E-mail:[email protected].