Nhập hoặc tách vụ án sẽ góp phần tiết kiệm chi phí tố tụng, thời gian tiến hành tố tụng và bảo vệ quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức.
Cùng với quy định về chuyển vụ án để điều tra, Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định về việc nhập và tách vụ án trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự.
Căn cứ pháp lý:
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 có quy định về việc nhập và tách vụ án trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự. Cụ thể được quy định tại điều 170 của Bộ lụât này.
“Điều 170. Nhập hoặc tách vụ án hình sự để tiến hành điều tra
1. Cơ quan điều tra có thể nhập để tiến hành điều tra theo thẩm quyền trong cùng một vụ án khi thuộc một trong các trường hợp:
a) Bị can phạm nhiều tội;
b) Bị can phạm tội nhiều lần;
c) Nhiều bị can cùng thực hiện một tội phạm hoặc cùng với bị can còn có những người khác che giấu tội phạm hoặc không tố giác tội phạm, tiêu thụ tài sản do bị can phạm tội mà có.
....................
3. Quyết định nhập hoặc tách vụ án phải gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định. Trường hợp không nhất trí với quyết định nhập hoặc tách vụ án của Cơ quan điều tra thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ và nêu rõ lý do.”
Cùng với quy định về chuyển vụ án để điều tra, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 cũng quy định về vấn đề việc nhập và tách vụ án hình sự trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự.
Ý nghĩa của nhập vụ án
Nhập vụ án sẽ góp phần tiết kiệm chi phí tố tụng, thời gian tiến hành tố tụng và bảo vệ quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức. Nhiều tác giả đã chỉ ra rằng, trong nhiều trường hợp, nếu vụ án được nhập để giải quyết (điều tra, truy tố, xét xử), hình phạt bị cáo phải chịu (nếu sau này bị kết án) sẽ thấp hơn so với trường hợp vụ án được giải quyết độc lập.
Quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về nhập vụ án là quy định mở, hướng đến khuyến khích các cơ quan tiến hành tố tụng nhập vụ án để giải quyết.
Các trường hợp nhập vụ án để điều tra
Điều luật quy định cụ thể về các trường hợp nhập vụ án để điều tra:
- Bị can phạm nhiều tội.
Đây là trường hợp một người thực hiện nhiều hành vi phạm tội khác nhau và mỗi hành vi này đã cấu thành nên tội phạm được quy định trong Bộ luật hình sự. Do đó, không cần thiết phải tiến hành nhiều thủ tục tố tụng để giải quyết các tội phạm do cùng một người thực hiện.
Ví dụ: Tháng 10/2012, A có hành vi hiếp dâm Chị H nhưng chưa bị phát hiện. Tháng 3/2013, A thực hiện hành vi cướp tài sản của Chị M và bị bắt quả tang. Qua điều tra, A khai nhận hành vi hiếp dâm chị H vào tháng 10/2012. Hai vụ án hiếp dâm và cướp tài sản cùa A có thể nhập lại trong cùng một vụ án để giải quyết.
- Bị can phạm tội nhiều lần.
Đây là quy định mới bổ sung trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Trường hợp này áp dụng khi một người thực hiện nhiều hành vi phạm tội. Khác với trường hợp quy định tại điểm a nêu trên, trường hợp này bị can đã thực hiện nhiều hành vi, các hành vi này đều cấu thành tội phạm nhưng thuộc cùng một tội danh.
Ví dụ: trong thời gian từ 06/2013 đến 09/2013, A đã thực hiện năm hành vi trộm cắp tài sản và cho đến khi bị bắt, các hành vi này chưa bị phát hiện và xử lí. 05 hành vi trộm cắp tài sản của A được nhập để giải quyết trong cùng một vụ án.
-Nhiều bị can cùng thực hiện một tội phạm hoặc cùng với bị can còn có những người khác che giấu tội phạm hoặc không tố giác tội phạm, tiêu thụ tài sản do bị can phạm tội mà có.
Đây là quy định vừa có tính chất kế thừa, vừa có tính chất bổ sung cái mới. Thực tế cho thấy, tội phạm xảy ra trên thực tế rất phong phú, các bị can không chi thực hiện tội phạm một mình (phạm tội đơn lẻ) mà còn thực hiện tội phạm cùng với những người khác (đồng phạm).
Thực tiễn về nhập vụ án hình sự
Trong trường hợp có nhiều bị can cùng thực hiện một tội phạm, vụ án cũng được nhập để giải quyết chung. Quy định này vừa có ý nghĩa về việc tiết kiệm chi phí, thời gian tố tụng, vừa có ý nghĩa trong việc đảm bảo vụ án được giải quyết chính xác, khách quan, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Trong vụ án đồng phạm, một trong những nội dung cần phải chứng minh là vai trò và mức độ tham gia của những người đồng phạm. Việc giải quyết trong cùng vụ án sẽ tạo điêu kiện thuận lợi để các cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh vấn đề nêu trên.
- Vụ án cũng được nhập để giải quyết khi cùng với bị can còn có những người khác che giấu tội phạm hoặc không tố giác tội phạm, tiêu thụ tài sản do bị can phạm tội mà có. Đây là ba hành vi cố liên quan đến tội phạm mà bị can thực hiện, có ảnh hưởng đến việc giải quyết đúng đắn vụ án hình sự. Quy định về nhập vụ án khi có người khác tiêu thụ tài sản do bị can phạm tội mà có là quy định mới bổ sung, dựa trên việc tổng kết thực tiễn tố tụng. Quy định này hợp lí và cần thiết.
Tách vụ án hình sự để điều tra
Bên cạnh đó, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 cũng quy định về việc tách vụ án. Khác với quy định về nhập vụ án, kĩ thuật lập pháp trong việc quy định về tách vụ án cho thấy quan điểm của nhà làm luật về vấn đề này: “Chỉ được tách vụ án trong trường hợp cần thiết...”.
Điều kiện để tách vụ án vẫn được kế thừa Bộ luật Tố tụng hình sự cũ. Một vụ án chỉ được tách khi thỏa mãn cả hai điều kiện:
- Khi không thể hoàn thành sớm việc điều tra đối với tất cả các tội phạm;
- Việc tách không ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện cùa vụ án.
Về thủ tục nhập, tách vụ án hình sự để điều tra
Về thủ tục, cơ quan có thẩm quyền phải ra quyết định nhập hoặc tách vụ án. Quyết định nhập hoặc tách vụ án phải gửi cho Viện kiểm sát trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định để kiểm sát. Viện kiểm sát có quyền hủy bỏ quyết định nhập hoặc tách vụ án của Cơ quan điều tra nhưng phải nêu rõ lí do về việc hủy quyết định đó.
Khuyến nghị:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].
Bình luận