Tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự 2015

Tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố là những cơ sở để xác định có hay không dấu hiệu của tội phạm. Người báo tin không nhất thiết phải là người bị hại hoặc là người có quan hệ liên quan đến người bị hại. Tuy nhiên, tố giác, tin báo về tội phạm sai sự thật do cố ý thì người đã báo tin phải chịu trách nhiệm. Tùy theo tính chât và mức độ vi phạm, người báo tin sai sự thật có thê phải chịu trách nhiệm kỉ luật, trách nhiệm hành chính hoặc trách nhiệm hình sự.

Căn cứ pháp lý về tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố:

"Điều 144 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định về tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố như sau:

1- Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền.

2- Tin báo về tội phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương tiện thông tin đại chúng.

3- Kiến nghị khởi tố là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiến nghị bằng văn bản và gửi kèm theo chứng cứ, tài liệu liên quan cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền xem xét, xử lý vụ việc có dấu hiệu tội phạm.

4- Tố giác, tin báo về tội phạm có thể bằng lời hoặc bằng văn bản.

5- Người nào cố ý tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật thì tuỳ tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật".

(I) Quy định về tố giác tội phạm:

Điều 5 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân trong đấu tranh phòng, chổng tội phạm, theo đó:

“Mọi cá nhân có quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác, báo tin về tội phạm; tham gia đẩu tranh phòng, chống tội phạm”.

Vì vậy, điều luật đang bình luận quy định tố giác về tội phạm là việc của cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu của tội phạm. Cá nhân trong quá trình sinh sống, học tập và làm việc nếu phát hiện hành vi của cá nhân, tô chức khác có dẩu hiệu của tội phạm thì cần tổ cáo kịp thời vởi cơ quan cố thẩm quyền nhăm góp phân giúp các cơ quan này trong việc phát hiện, ngăn chặn tội phạm, qua đố góp phân đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Cùng với tố giác về tội phạm, điều luật cũng quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân khi biết thông tin về vụ việc cố dấu hiệu tội phạm thì thông báo với cơ quan có thẩm quyền. Tố giác về tội phạm đối với hành vi có dấu hiệu tội phạm, còn tin báo về tội phạm đôi với các vụ việc có dấu hiệu tội phạm.

(II) Quy định về tin báo về tội phạm:

Tin báo về tội phạm cũng có thể là các thông tin được đăng tài trên các phương tiện thông tin đại chúng. Phương tiện thông tin đại chúng là các phương tiện được sử dụng để truyền đạt thông tin một các rộng rãi, cố khả năng đưa thông tin tới đông đảo người dân như: báo in, tạp chí, truyềnhình,internet...

Điều luật cũng quy định rõ hình thức của tổ giác, tin báo của tội phạm trong khoản 4. Theo đó, tố giác, tin báo về tội phạm cóthebằng lời hoặc băng văn bản. Quy định mờ này khuyến khích và tạo điều kiện thuận tiện cho cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác, báo tin về tội phạm.

(III) Quy định về kiến nghị khởi tố:

Kiến nghị khởi tố được quy định tại khoản 3 của điều luật. Quy định về kiến nghị khởi tố chặt chẽ hơn so với quy định của tố giác, tin báo về tội phạm. Kiến nghị khởi tố hành vi của cơ quan nhà nước khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm. Cơ quan nhà nước là bộ phận cùa bộ máy nhà nước. Kiến nghị khởi tố thê hiện trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc phát hiện tội phạm, đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Kiến nghị khởi tố phải được lập dưới hình thức văn bản. Cơ quan kiến nghị khởi tố phải gửi kèm theo kiên nghị này các chứng cứ, tài liệu liên quan. Phạm vi chủ thể tiếp nhận kiến nghị khởi tố cũng hẹp hơn so với tố giác, tin báo về tội phạm. Cơ quan ra kiến nghị khởi tố phải gửi kiến nghị cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có thầm quyền xem xét, xử lý vụ việc.

Cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân cố trách nhiệm trong phát hiện tội phạm, đấu tranh phòng, chống tội phạm. Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện trách nhiệm này.

Tuy nhiên, hoạt động tố tụng hình sự nhằm duy trì trật tự xã hội thông qua việc giải quyết vụ án hình sự. Vì vậy, nếu tổ giác, tin báo về tội phạm sai sự thật do cố ý thì người đã báo tin phải chịu trách nhiệm. Tùy theo tính chât và mức độ vi phạm, người báo tin sai sự thật có thê phải chịu ưách nhiệm kỉ luật, trách nhiệm hành chính hoặc trách nhiệm hình sự.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

1. Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].