Khởi tố vụ án, khởi tố bị can được hiểu là những việc làm của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến việc ra quyết định khởi tố vụ án (hoặc quyết định không khởi tố vụ án) và quyết định khởi tố bị can.
Trong khoa học tư pháp hình sự, việc ban hành các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can được hiểu là cơ quan có thẩm quyền tố tụng (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát) được quyền tiến hành các biện pháp điều tra để xác định có hay không có tội phạm xảy ra, nếu có tội phạm xảy ra thì ai là người đã thực hiện tội phạm và những tình tiết khác liên quan đến vụ án hình sự. Ngoài ra, việc cơ quan có thẩm quyền ban hành các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can còn giúp cho cơ quan có chức năng kiểm sát, giám sát hoạt động điều tra nắm được diễn biến tình hình tội phạm và công tác điều tra tội phạm để có thể đặt ra các yêu cầu trong công tác phòng ngừa, đấu tranh, truy tố, buộc tội người phạm tội, góp phần quan trọng trong công tác giữ gìn an ninh trật tự đất nước.
>>>Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Khác với nhiều quốc gia khác trên thế giới, tố tụng hình sự Việt Nam coi khởi tố vụ án là giai đoạn tố tụng, được bắt đầu kể từ khi cơ quan có thẩm quyền nhận được những thông tin tội phạm từ các nguồn khác nhau về một sự việc, sự kiện có dấu hiệu phạm tội; sau đó, các cơ quan này thẩm tra, xác minh nội dung của các thông tin này. Thời điểm kết thúc của giai đoạn khởi tố vụ án được tính từ khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong trường hợp xác định có dấu hiệu tội phạm), hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự (khi xác định không có dấu hiệu tội phạm). Còn khởi tố bị can không phải là giai đoạn tố tụng mà chỉ là hành vi tố tụng tại giai đoạn điều tra của người có thẩm quyền ra quyết định khởi tố bị can khi đã xác định được một người cụ thể có hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong pháp luật hình sự, cần phải tiến hành các hoạt động điều tra đối với họ theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Điều này có nghĩa, xét về mặt thời gian, quyết định khởi tố vụ án hình sự phải có trước quyết định khởi tố bị can. Tuy nhiên, trong thực tế giải quyết vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền có thể ban hành hai quyết định này cùng một thời điểm ngay khi xác định tại sự việc, sự kiện phạm tội có dấu hiệu tội phạm thì cũng đồng thời xác định được ngay người thực hiện hành vi phạm tội. Ví dụ, trong các vụ án liên quan đến các tội về hối lộ, các tội về đánh bạc, tổ chức đánh bạc, hoặc các vụ án được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại.v.v..., trong các vụ án này, thường xác định được ngay dấu hiệu tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội.
Nói chung, các hoạt động của các cơ quan có thẩm quyền liên quan đến khởi tố vụ án, khởi tố bị can đều có những ảnh hưởng nhất định đến sự hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức và cuộc sống thường ngày của công dân. Để ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền phải xác minh những thông tin về tội phạm bằng các biện pháp khác nhau (yêu cầu cơ quan, tổ chức, công dân cung cấp chứng cứ), do vậy, cũng có thể gây nên những phiền phức nhất định đối với cơ quan, tổ chức, công dân. Tương tự như vậy, khi ra quyết định khởi tố bị can đối với một con người bị nghi thực hiện một tội phạm thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh mạng chính trị của người bị khởi tố, đụng chạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ như họ có thể bị bắt để tạm giam hoặc áp dụng biện pháp ngăn chặn khác để bảo đảm cho hoạt động điều tra; bị khám xét nơi ở, nơi làm việc; hoặc có thể bị tạm đình chỉ chức vụ mà họ đang đảm nhiệm; bị triệu tập để hỏi cung và các biện pháp điều tra khác. Cho nên, việc khởi tố nói chung và khởi tố bị can nói riêng phải hết sức thận trọng làm sao để khởi tố đúng người đúng tội là điều quan trọng nhất. Thông thường, việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can là những hành vi đầu tiên của quá trình tố tụng mà thẩm quyền ban hành các quyết định này chỉ được giao cho các cơ quan có khả năng điều tra thu thập chứng cứ chứng minh tội phạm và người phạm tội. Những cơ quan không có chức năng này thì không thể ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can.
Quý vị tìm hiểu thêm thông tin chi tiết hoặc liên hệ với Luật sư, Luật gia của Công ty Luật TNHH Everest để yêu cầu cung cấp dịch vụ:
>>>Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Khác với nhiều quốc gia khác trên thế giới, tố tụng hình sự Việt Nam coi khởi tố vụ án là giai đoạn tố tụng, được bắt đầu kể từ khi cơ quan có thẩm quyền nhận được những thông tin tội phạm từ các nguồn khác nhau về một sự việc, sự kiện có dấu hiệu phạm tội; sau đó, các cơ quan này thẩm tra, xác minh nội dung của các thông tin này. Thời điểm kết thúc của giai đoạn khởi tố vụ án được tính từ khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự (trong trường hợp xác định có dấu hiệu tội phạm), hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự (khi xác định không có dấu hiệu tội phạm). Còn khởi tố bị can không phải là giai đoạn tố tụng mà chỉ là hành vi tố tụng tại giai đoạn điều tra của người có thẩm quyền ra quyết định khởi tố bị can khi đã xác định được một người cụ thể có hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong pháp luật hình sự, cần phải tiến hành các hoạt động điều tra đối với họ theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Điều này có nghĩa, xét về mặt thời gian, quyết định khởi tố vụ án hình sự phải có trước quyết định khởi tố bị can. Tuy nhiên, trong thực tế giải quyết vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền có thể ban hành hai quyết định này cùng một thời điểm ngay khi xác định tại sự việc, sự kiện phạm tội có dấu hiệu tội phạm thì cũng đồng thời xác định được ngay người thực hiện hành vi phạm tội. Ví dụ, trong các vụ án liên quan đến các tội về hối lộ, các tội về đánh bạc, tổ chức đánh bạc, hoặc các vụ án được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại.v.v..., trong các vụ án này, thường xác định được ngay dấu hiệu tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội.
Nói chung, các hoạt động của các cơ quan có thẩm quyền liên quan đến khởi tố vụ án, khởi tố bị can đều có những ảnh hưởng nhất định đến sự hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức và cuộc sống thường ngày của công dân. Để ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền phải xác minh những thông tin về tội phạm bằng các biện pháp khác nhau (yêu cầu cơ quan, tổ chức, công dân cung cấp chứng cứ), do vậy, cũng có thể gây nên những phiền phức nhất định đối với cơ quan, tổ chức, công dân. Tương tự như vậy, khi ra quyết định khởi tố bị can đối với một con người bị nghi thực hiện một tội phạm thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh mạng chính trị của người bị khởi tố, đụng chạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ như họ có thể bị bắt để tạm giam hoặc áp dụng biện pháp ngăn chặn khác để bảo đảm cho hoạt động điều tra; bị khám xét nơi ở, nơi làm việc; hoặc có thể bị tạm đình chỉ chức vụ mà họ đang đảm nhiệm; bị triệu tập để hỏi cung và các biện pháp điều tra khác. Cho nên, việc khởi tố nói chung và khởi tố bị can nói riêng phải hết sức thận trọng làm sao để khởi tố đúng người đúng tội là điều quan trọng nhất. Thông thường, việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can là những hành vi đầu tiên của quá trình tố tụng mà thẩm quyền ban hành các quyết định này chỉ được giao cho các cơ quan có khả năng điều tra thu thập chứng cứ chứng minh tội phạm và người phạm tội. Những cơ quan không có chức năng này thì không thể ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can.
Nguồn: tks.edu.vn
Quý vị tìm hiểu thêm thông tin chi tiết hoặc liên hệ với Luật sư, Luật gia của Công ty Luật TNHH Everest để yêu cầu cung cấp dịch vụ:
- Địa chỉ: Tầng Tầng 4, Tòa nhà Times, 35 Lê Văn Lương, Thanh Xuân, Hà Nội
- Văn phòng giao dịch: Tầng 2, Toà nhà Ngọc Khánh, 37 Nguyễn Sơn, Long Biên, Hà Nội
- Điện thoại: (04) 66.527.527 - Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900-6218
- E-mail:[email protected], hoặc E-mail: [email protected].
Bình luận