Trong luật hình sự quốc tế quy định về thẩm quyền tài phán, việc thực hiện thẩm quyền này là một vấn đề quan trọng.
Khi giải quyết có hiệu quả tích cực vấn đề pháp lý phức tạp này là tạo ra tiền đề tối ưu trong cuộc chiến chống tội phạm trên phạm vi toàn cầu.
Các vấn đề phát sinh khi thực hiện thẩm quyền tài phán
Sự khác nhau giữa quyền thi hành việc bắt giữ và quyền xét xử là rất dễ nhận thấy trong vụ án hình sự được thực hiện trên đất liền, nhưng có thể khó nhận biết và xác định trong vụ án phát sinh trên tàu thuyền hoặc phương tiện bay.
Nguyên nhân phát sinh vấn đề này
Bởi vì xuất phát từ nguyên tắc tôn trọng chủ quyền trong luật quốc tế, quốc gia chỉ có thể thực hiện được hành vi quyền lực nhà nước trên lãnh thổ của quốc gia khác khi được quốc gia này đồng ý chính thức.
Thực tiễn việc thực hiện thẩm quyền tài phán trong hình sự quốc tế
Tuy nhiên, trong thực tiễn quan hệ quốc tế đã có nhiều trường hợp quốc gia yêu cầu cao hơn, họ đòi hỏi được thực hiện quyền lực pháp luật của mình trên lãnh thổ nước ngoài.
Việc tiến hành (bí mật hoặc công khai) các hành vi quyền lực như vậy trên lãnh thổ nước ngoài được coi là hành vi xâm hại nghiêm trọng nguyên tắc toàn vẹn lãnh thổ và không can thiệp trong luật quốc tế.
Về thực hiện thẩm quyền tài phán hình sự khi không có sự đồng ý
Nếu không được sự đồng ý của quốc gia nơi thực hiên hành vi quyền lực nhà nước, không một quốc gia nào có quyền vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia khác nhằm mục đích bắt giữ nghi phạm hình sự, ngay cả khi nghi phạm bị buộc tội là tội phạm hình sự quốc tế
Ví dụ như trường hợp của tướng Manuel Nôriêgô đã bị Hoa Kỳ bắt giữ nhằm mục đích xét xử vì tội buôn bán ma túy. Sau khi Tổng thống Mỹ Bush ra lệnh can thiệp quân sự vào Panama vào ngày 20/12/1989 dựa trên cơ sở đáng ngờ về thẩm quyền tài phán.
Bên cạnh đó các quốc gia thực hiện các hành vi công quyền trong lãnh thổ nước ngoài mà không có sự đồng ý của quốc gia sở tại còn biện minh rằng các hành vi quyền lực đó được thực hiện vì sự cần thiết trong các hoàn cảnh và điều kiện đặc biệt.
Nhằm mục đích xét xử và trừng trị các tội phạm chống lại nhân loại, như vụ Ixrael bắt cóc và chuyên chở bí mật tên tội phạm Đức quốc xã Eichmana từ Achentina về Ixrael vào năm 1960 để xét xử và ra phán quyết tử hình.
Về thực hiện hay không thẩm quyền tài phán trong luật hình sự quốc tế
Trong khoa học luật hình sự quốc tế, có quan điểm thống nhất rằng việc thực hiện hay không thực hiện thẩm quyền tài phán hình sự của quốc gia hoàn toàn được quyền định và ghi nhận trong luật quốc gia của mỗi nước, điều này xuất phát và có cơ sở dựa trên nguyên tắc chủ quyền quốc gia trong quan hệ quốc tế.
Trong luật quốc tế, ý định xác lập phân chia thẩm quyền tài phán hình sự giữa các quốc gia là một quan điểm không thành công Luật quốc tế chỉ giới hạn trong việc xác lập thẩm quyền tài phán của tòa án quốc gia.
Rất ít trường hợp luật quốc tế đưa ra các quy định yêu cầu tòa án quốc gia xét xử các vụ án hình sự.
Nếu tòa án quốc gia thực hiện thẩm quyền xét xử mà vi phạm một trong các quy định nêu trên thì quốc gia có công dân bị xét xử không theo đúng quy định của luật quốc tế và công dân này đã bị thiệt hại do phán quyết của tòa án quốc gia xét xử, có thể phát đơn kiện phản đối quốc gia đã tiến hành giải quyết vụ việc và ra phán quyết.
Quốc gia bị phản đối không thể biện minh cho hành vi thực hiện thẩm quyền xét xử không đúng quy định với lý do rằng thẩm quyền tài phán của họ là hợp pháp theo đúng luật quốc gia nước mình và toàn bộ quá trình tố tụng là hoàn toàn công khai và đúng luật.
Luật hình sự quốc tế và vấn đề hạn chế thẩm quyền tài phán
Trong đa số các trường hợp, luật quốc tế không bao giờ nghiêm cấm tòa án quốc gia xét xử và giải quyết các vụ án hình sự.
Thẩm quyền tài phán hình sự của tòa án quốc gia chủ yếu được quy định trong luật hình sự quốc gia phù hợp với nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia, còn luật hình sự quốc tế chỉ giới hạn trong việc đưa ra các tiêu chí xác định thẩm quyền xét xử hình sự của quốc gia dựa trên cơ sở tự nguyên của các nước có liên quan, nói cách khác luật quốc tế đưa ra các quy định hạn chế quyền tự do của các quốc gia trong lĩnh vực thẩm quyền tài phán hình sự.
Và điều này hoàn toàn phải được các quốc gia thỏa thuận tự nguyện chấp nhận, phù hợp với nguyên tắc bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia trong quan hệ quốc tế.
Ngoài các vấn đề pháp lý có liên quan của quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao, cũng như quyền miễn trừ quốc gia trong lĩnh vực thẩm quyền tài phán đã được cộng đồng qụốc tế thừa nhận chung và ghi trong các điều ước quốc tế hữu quan thì luật quốc tế không đưa ra các quy định bất kỳ nào nhằm mục đích hạn chế thẩm quyền tài phán dân sự của tòa án quốc gia
Mà luật quốc tế chỉ giới hạn thẩm quyền xét xử của tòa án quốc gia trong các vụ việc hình sự bằng phương thức đưa ra các tiêu chí xác lập thẩm quyền tài phán hình sự trong quan hệ tố lụng hình sự quốc tế.
Khuyến nghị:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].
Bình luận