Điểm mới của tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015

BLHS năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 có quy định xử lý hình sự đối với hành vi cho vay lãi nặng nhưng quy định này được đánh giá là còn mơ hồ, thiếu hướng dẫn nên thực tế có rất ít trường hợp cho vay lãi nặng bị xử lý hình sự.

Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội cho vay lãi nặng như sau: “1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. 2. Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. 3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”.

Luật sư tư vấn pháp luật hình sự - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198

Mặc dù Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 có quy định xử lý hình sự đối với hành vi cho vay lãi nặng nhưng quy định này được đánh giá là còn mơ hồ, thiếu hướng dẫn nên thực tế có rất ít trường hợp cho vay lãi nặng bị xử lý hình sự. Do đó, Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2017 đã có những sửa đổi, bổ sung nhằm quy định chi tiết hơn về xử lý hình sự đối với tội phạm này. Cụ thể:

- Khoản 1 Điều 201 quy định chi tiết về mức lãi suất cao hơn bao nhiêu thì phải chịu trách nhiệm hình sự; đồng thời quy định cụ thể mức phạt tiền, và nâng mức phạt cải tạo không giam giữ lên 03 năm thay vì 01 năm như trước đây: “Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng (trước đây, mức phạt tiền từ 01 đến 10 lần số tiền lãi vi phạm) hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm” (trước đây, mức phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm).

Theo đó, mức lãi suất cho vay được quy định tại Điều 476 Bộ luật Dân sự năm 2005 là không được quá 150% mức lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước quy định.

- Bổ sung hình phạt tiền đối với tội phạm này; theo đó, khi xét xử người phạm tội cho vay lãi nặng, có thể lựa chọn hình phạt tiền hoặc phạt tù; đồng thời làm rõ số lợi thu bất chính: “Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm”.

- Khoản 3 Điều luật này đã làm rõ mức tiền phạt đối với hình phạt bổ sung, theo đó, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 triệu đồng (trước đây, mức phạt tiền là từ 01 đến 05 lần số lợi thu bất chính); cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.