Để đảm bảo cho việc xử lí vụ án được thận trọng, khách quan, chống độc đoán và xét xử kịp thời trong thời hạn luật định, bảo đảm công bằng. Toà án xét xử công khai, mọi người đều có quyền tham dự phiên toà, trừ trường hợp do Bộ luật này quy định.
Hai nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự: (i)toà án xét xử tập thể và (ii) nguyên tắc xét xử kịp thời, công bằng, công khaigóp phần động viên, tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức và mọi người tham gia vào việc đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, tăng cường dân chủ trong tố tụng hình sự.
Luật sư tư vấn pháp luật hình sự - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Căn cứ pháp lý của nguyên tắc toà án xét xử tập thể và nguyên tắc xét xử kịp thời, công bằng, công khai:
Để đảm bảo cho việc xử lí vụ án được thận trọng, khách quan, chống độc đoán Điều 24 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định Toà án xét xử tập thể và quyết định theo đa số.
Theo quy định của Điều 25 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 Toà án xét xử kịp thời trong thời hạn luật định, bảo đảm công bằng. Toà án xét xử công khai, mọi người đều có quyền tham dự phiên toà, trừ trường hợp do Bộ luật này quy định. Cụ thể được quy định như sau:
Tòa án xét xử tập thể: "Tòa án xét xử tập thể và quyết định theo đa số, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn do Bộ luật này quy định" (Điều 24).
Tòa án xét xử kịp thời, công bằng, công khai:"Tòa án xét xử kịp thời trong thời hạn luật định, bảo đảm công bằng.Tòa án xét xử công khai, mọi người đều có quyền tham dự phiên tòa, trừ trường hợp do Bộ luật này quy định. Trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người dưới 18 tuổi hoặc để giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự thì Tòa án có thể xét xử kín nhưng phải tuyên án công khai” (Điều 25).
Nội dung cơ bản của nguyên tắc tòa án xét xử tập thể:
Hội đồng xét xử sơ thẩm gồm một thẩm phán và hai hội thẩm. Trường hợp vụ án có tính chất nghiêm trọng, phức tạp thì hội đồng xét xử có thể gồm hai thẩm phán và ba hội thẩm. Đối với những vụ án mà bị cáo bị đưa ra xét xử về tội theo khung hình phạt có mức cao nhất là tử hình thì hội đồng xét xử gồm hai thẩm phán và ba hội thẩm. Trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn thì chỉ do một thẩm phán xét xử.
Hội đồng xét xử phúc thẩm gồm ba thẩm phán. Trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn thì chỉ do một thẩm phán tiến hành.
Hội đồng giám đốc thẩm, tái thẩm gồm 3 hoặc 5 thẩm phán, trong trường hợp bản án hoặc quyết định bị kháng nghị có tính chất phức tạp hoặc hội đồng 3 hoặc 5 thẩm phán không thống nhất được khi biểu quyết thông qua quyết định về việc giải quyết vụ án thì phải được xét lại bằng hội đồng toàn thể Uỷ ban thẩm phán Toà án nhân dân cấp cao hoặc Hội đồng toàn thể thẩm phán Toà án nhân dân tối cao.
Trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn, các quyết định của toà án đều phải được sự thống nhất của tập thể, không quyết định theo ý kiến riêng của cá nhân, mọi vấn đề phát sinh trong quá trình xét xử đều phải được thảo luận tập thể, thẩm phán không được tự mình quyết định.
Khi xét xử, toà án quyết định theo đa số. Các thành viên của hội đồng xét xử phải giải quyết mọi vấn đề của vụ án bằng cách biểu quyết theo đa số từng vấn đề, thẩm phán biểu quyết sau cùng. Người có ý kiến thiểu số có quyền trình bày ý kiến của mình bàng văn bản và được để vào hồ sơ.
Nội dung cơ bản của nguyên tắc xét xử kịp thời, công bằng, công khai:
Trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mĩ tục của dân tộc, bảo vệ người dưới 18 tuồi hoặc để giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đươngsự thì tòa án có thể xét xử kín nhưng phải tuyên án công khai.
Xét xử kịp thời không chỉ là nguyên tắc trong xét xử mà còn là một trong những nguyên tắc bảo đảm quyền con người ưong tố tụng hình sự.
Việc xét xử kịp thời không chỉ có ý nghĩa đối với người bị buộc tội mà còn có ý nghĩa đối với việc thực hiện các nhiệm vụ của tố tụng hình sự, bảo đảm xử lí tội phạm nhanh chóng, mặt khác giúp cho các quan hệ xã hội, trật tự xã hội sớm được ổn định, các thiệt hại do tội phạm gây ra được khắc phục kịp thời, bảo đảm lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Việc xét xử công bằng, công khai bảo đảm quyền con người cho người tham gia tố tụng, đồng thời bảo đảm nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức pháp luật và phòng ngừa tội phạm.
Việc xét xử của toà án được tiến hành công khai, mọi người đều có quyền tham dự phiên toà, trừ trường hợp luật định. Trường hợp xét xử kín theo quy định của luật thì việc tuyên án phải công khai.
Ý nghĩa của nguyên tắc toà án xét xử tập thể và nguyên tắc xét xử kịp thời, công bằng, công khai:
(i) Các nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự góp phần bảo đảm cho quá trình tiến hành tố tụng thực hiện một cách thống nhất; (ii) Các nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự là cơ sở quan trọng cho việc bảo đàm quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong tố tụng hình sự; (iii) Các nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự góp phần động viên, tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức và mọi người tham gia vào việc đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, tăng cường dân chủ trong tố tụng hình sự; (iv) Các nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự còn góp phần định hướng xây dựng pháp luật tố tụng hình sự.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật:1900 6198, E-mail: [email protected].
Bình luận