Thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại đối với cơ quan điều tra được quy định điều 475 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018).
Điều 475 trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 không thay đổi thời hạn giải quyết, tuy nhiên quy định chi tiết hơn so với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003.
Căn cứ pháp lý theo điều 475 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại đối với điều tra viên, cán bộ điều tra, phó thủ trưởng và thủ trưởng cơ quan điều tra, người được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra (sau đây gọi là khiếu nại).
“1. Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra trừ khiếu nại về việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, tạm giữ, tạm giam do Thủ trưởng Cơ quan điều tra xem xét, giải quyết trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại...”
Thẩm quyền giải quyết khiếu nại
Trong tố tụng hình sự, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra và Điều tra viên thực hiện các nhiệm vụ do Thủ trưởng Cơ quan điều tra giao cho. Thủ trưởng Cơ quan điều tra vừa là thủ trưởng hành chính của Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra và Điều tra viên, vừa là người chỉ huy cao nhất đối với các hoạt động và hành vi tố tụng của cấp dưới. Chính vì vậy, khi các quyết định, hành vi tố tụng của Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra không do Viện kiểm sát phê chuẩn bị khiếu nại thì Thủ trưởng Cơ quan điều tra là người cố thẩm quyền giải quyết lần đầu.
Viện kiểm sát cùng cấp không phải là cấp trên của Cơ quan điều tra (Cơ quan điều tra và Viện kiệm sát thuộc hai cơ quan khác nhau trong bộ máy nhà nước) nhưng trong tố tụng hình sự, Viện kiểm sát được giao chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật đối với các hoạt động tố tụng và hành vi tố tụng của Cơ quan điều tra cùng cấp trong giai đoạn điều tra.
Trong rất nhiều quyết định của Cơ quan điều tra bắt buộc phải có sự phê chuẩn của Viện kiểm sát cùng cấp. Nếu không có sự phê chuẩn của Viện kiểm sát thì một số quyết định của Cơ quan điều tra không có giá trị pháp lý. Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự, điều luật quy định Viện kiểm sát cùng cấp giải quyết lần một đối với khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của Thủ trưởng Cơ quan điều tra và các quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra đã được Viện kiểm sát phê chuẩn và giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định, hành vi tố tụng của điều tra viên và Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra nếu người có quyền khiếu nại không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại lần đầu của Thủ trưởng Cơ quan điều tra.
Thời hạn giải quyết khiếu nại
Thời hạn giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng Cơ quan điều tra đối với khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của điều tra viên, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra là bảy ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại.
Thời hạn giải quyết khiếu nại của Viện kiểm sát đối với khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của điều tra viên và Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra cùng cấp là bảy ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại đối với kết quả giải quyết khiếu nại lần đầu của Thủ trưởng Cơ quan điều tra.
Điều luật không quy định ai là người thuộc Viện kiểm sát trực tiếp giải quyết khiếu nại lần hai đối với quyết định, hành vi tố tụng của Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra và Điều tra viên, vì vậy, có thể hiểu cả Kiểm sát viên, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp đều có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của Điều tra viên, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra khi kết quả giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng Cơ quan điều tra bị người khiếu nại tiếp tục khiếu nại.
Kết quả giải quyết khiếu nại của Viện kiểm sát cùng cấp đối với quyết định, hành vi tố tụng của Điều tra viên, Phó Thủ trường Cơ quan điều tra là kết quả cuối cùng có hiệu lực pháp luật và cả người khiếu nại và người bị khiếu nại có nghĩa vụ chấp hành.
Thời hạn giải quyết khiếu nại của Viện kiểm sát đối với quyết định, hành vi tố tụng cùa Thủ trưởng Cơ quan điều tra và các quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra đã được Viện kiểm sát phê chuẩn là bảy ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại.
Trong trường hợp kết quả giải quyết khiếu nại của Viện kiểm sát đối với quyết định, hành vi tố tụng của Thủ trưởng Cơ quan điều tra đã được Viện kiểm sát phê chuẩn không được người khiếu nại đồng ý thì người này có quyền khiếu nại đến Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp. Trong thời hạn mười lăm ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại, Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp phải xem xét giải quyết. Quyết định giải quyết khiếu nại của Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp đối với khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng cùa Thủ trưởng Cơ quan điều tra và các quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra đã được Viện kiểm sát cấp dưới phê chuẩn là quyết định cuối cùng. Người khiếu nại, Thủ trưởng Cơ quan điều tra bị khiếu nại có nghĩa vụ chấp hành kết quả giải quyết khiếu nại đó.
Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của cấp phó, cán bộ điều tra của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trừ việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, tạm giữ do cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra xem xét, giải quyết trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết của cấp trưởng thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại, người khiếu nại có quyền khiếu nại đến Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra. Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại, Viện trưởng Viện kiểm sát phải xem xét, giải quyết. Quyết định giải quyết của Viện trưởng Viện kiểm sát là quyết định có hiệu lực pháp luật.
Khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của cấp trưởng cơ quan đựợc giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra do Viện trưởng Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra xem xét, giải quyết. Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại, Viện trưởng Viện kiểm sát phải xem xét, giải quyết. Quyết định giải quyết của Viện trường Viện kiêm sát là quyết định có hiệu lực pháp luật.
Khuyến nghị:
1. Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].
Bình luận