Trong phạm vi trách nhiệm của mình, cơ quan nhà nước phải áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Phòng ngừa tội phạm là việc các cơ quan của Nhà nước, các tổ chức xã hội và công dân bằng nhiều biện pháp nhằm khắc phục những nguyên nhân, điều kiện của tình trạng phạm tội nhằm ngăn chặn, hạn chế và làm giảm từng bước, tiến tới loại trừ tội phạm ra khỏi đời sống xã hội.
Luật sư tư vấn pháp luật hình sự - Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198
Quy định của pháp luật về trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm
Điều 5 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm:
‘‘1. Trong phạm vi trách nhiệm của mình, cơ quan nhà nước phải áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Cơ quan nhà nước phải thường xuyên kiểm tra, thanh tra việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao; phát hiện kịp thời hành vi vi phạm pháp luật để xử lý và thông báo ngay cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát mọi hành vi phạm tội xảy ra trong cơ quan và trong lĩnh vực quản lý của mình; kiến nghị và gửi tài liệu có liên quan cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát xem xét, khởi tố đối với người thực hiện hành vi phạm tội.
Thủ trưởng cơ quan nhà nước phải chịu trách nhiệm về việc không thông báo hoặc cung cấp thông tin sai sự thật về hành vi phạm tội xảy ra trong cơ quan và trong lĩnh vực quản lý của mình cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát.
2. Tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ phát hiện, tố giác, báo tin về tội phạm; tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm.
3. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm tạo điều kiện để cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm.
4. Cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm thực hiện yêu cầu và tạo điều kiện để cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện nhiệm vụ.
5. Cơ quan thanh tra, kiểm toán nhà nước có trách nhiệm phối hợp với cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong việc phát hiện và xử lý tội phạm. Khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển ngay các tài liệu, đồ vật có liên quan và kiến nghị Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát xem xét, khởi tố vụ án hình sự.
6. Nghiêm cấm mọi hành vi cản trở hoạt động của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện nhiệm vụ".
So với quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003
Quy định tại Điều 5 Bộ luật năm 2015 vốn là quy định tại Điều 25 của Bộ luật năm 2003 nằm trong chương Những nguyên tắc cơ bản, nhưng lần này các nhà làm luật đã đảo lên đầu để quy định này nằm trong chương I Phạm vi điều chỉnh, hiệu lực và nhiệm vụ của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Như vậy ngoài các chủ thể đương nhiên là các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm như Cơ quan công an, Kiểm sát, Tòa án, Tư pháp, Thanh tra và các cơ quan hữu quan khác, thì vai trò của tổ chức, công dân trong công tác này cũng vô cùng quan trọng, phải có nhiệm vụ giáo dục những người thuộc thẩm quyền quản lý của mình nâng cao cảnh giác, ý thức bảo vệ pháp luật và tuân theo pháp luật, tôn trọng các quy tắc của cuộc sống xã hội chủ nghĩa (XHCN), kịp thời có biện pháp ngăn chặn nguyên nhân và điện kiện phạm tội.
Đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm là nhiệm vụ của toàn xã hội, của các cơ quan nhà nước mà nòng cốt là các cơ quan bảo vệ pháp luật, của các tổ chức xã hội và của mọi công dân. Cùng với quá trình dân chủ hóa hoạt động phòng ngừa và chống tội phạm, các tổ chức xã hội và công dân ngày càng được thu hút tham gia nhiều hơn vào hoạt động tố tụng hình sự.
Một điểm mới của Bộ luật tố tụng năm 2015 là nhấn mạnh vai trò của Thủ trưởng cơ quan nhà nước phải chịu trách nhiệm về việc không thông báo hoặc cung cấp thông tin sai sự thật về hành vi phạm tội xảy ra trong cơ quan và trong lĩnh vực quàn lý của mình cho Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Cơ quan thanh ưa, kiểm toán nhà nước có trách nhiệm phối hợp với cơ quan có thẩm quyển tiến hành tố tụng trong việc phát hiện và xử lý tội phạm. Khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển ngay các tài liệu, đồ vật có liên quan và kiến nghị Cơ quan điểu tra, Viện kiểm sát xem xét, khởi tố vụ án hình sự.
Quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, công dân khi tham gia đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm
Quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, công dân khi tham gia đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm như sau:
Phát hiện, tố giác hành vi phạm tội với các cơ quan tiên hành tô tụng hoặc các cơ quan nhà nước khác;
Tham gia hoạt động phòng ngừa tội phạm;
Tham gia hoạt động chống tội phạm, tức là tham gia vào hoạt động điều tra, truy tô, xét xử và thi hành án.
Khuyến nghị:
- Bài viết nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, E-mail: [email protected], [email protected].
Bình luận