Vào ngày 17/7/1998, tại Hội nghị ngoại giao được tiến hành ở Roma (Italia), cộng đồng quốc tế đã nhất trí thông qua Quy tắc về thành lập Tòa án hình sự quốc tế.
Tòa án hình sự quốc tế chính thức đã được thành lập sau khi Quy chế Roma có hiệu lực, có trụ sở tại Lahay (Hà Lan) và đi vào hoạt động từ ngày 01/7/2003.
Thẩm quyền tài phán của Tòa án hình sự quốc tế (ICC).
Thẩm quyền tài phán của Tòa án hình sự quốc tế (ICC) được xác định đối với các cá nhân có hành tội phạm nghiêm trọng nhất đối với cộng đồng quốc tế, như tội diệt chủng (Điều 5 khoản 1 mục a), tội ác chống nhân loại (Điều 5 khoản 1 mục b), tội ác chiến tranh (Điều 5 khoản 1 mục c), và tội xâm lược (Điều 5 khoản 1 mục c).
Các loại hình tội phạm này lần lượt được định nghĩa riêng biệt tại các Điều 6, 7 và 8.
Chỉ có tội xâm lược là chưa được xác định cụ thể trong thời điểm hiện tại, các quốc gia thành viên của Quy chế muốn có được thẩm quyền xét xử của tòa án hình sự quốc tế đối với tội xâm lược, thì phải thỏa thuận và đưa ra một định nghĩa về xâm lược cùng các điều kiện xác lập thẩm quyền tài phán này
Khi đó Tòa án hình sự quốc tế mới có thể thực hiện quyền xét xử của mình.
Quy định này chỉ được áp dụng riêng biệt đối với tội xâm lược, sở dĩ có yêu cầu đặc biệt như vậy là do trong khuôn khổ vận hành của cộng đồng quốc tế, các quốc gia vẫn chưa có được sự nhất trí chung về định nghĩa pháp lý của khái niệm “xâm lược”.
Tòa án hình sự quốc tế có thẩm quyền xét xử mang tính chất bổ sung cho thẩm quyền tài phán của tòa án quốc gia.
Tòa án hình sự quốc tế (ICC) thực hiện quyền xét xử khi?
Nói cách khác, Tòa án hình sự quốc tế chỉ thực hiện quyền xét xử của mình trong trường hợp tòa án quốc gia không có khả năng hoặc vì lý do nào đó tòa án này không muốn, không có ý định thụ lý để giải quyết vụ việc.
ICC không phải là cơ quan tư pháp đảm nhiệm chức năng xét xử thay thế cho tòa án quốc gia.
Quy định này thể hiện sự tôn trọng chủ quyền quốc gia trong luật quốc tế, đảm bảo cho mỗi quốc gia thực thi quyền tối cao của mình trong giải quyết các vấn đề có liên quan.
Theo Quy chế, tòa án hình sự quốc tế chỉ có thể thực hiện thẩm quyền xét xử của mình đối với các loại hình tội phạm thuộc phạm vi điều chỉnh của Quy chế, nếu:
- Một hoặc các quốc gia có liên quan là thành viên của Quy chế về Tòa án hình sự quốc tế; .
- Bị cáo là công dân của quốc gia thành viên Quy chế;
- Tội phạm thuộc phạm điều chỉnh của Quy chế được thực hiện trên lãnh thổ của quốc gia thành viên;
- Quốc gia không phải là thành viên của Quy chế có thể quyết định chấp nhận thẩm quyền tài phán của tòa án hình sự quốc tế đối vái các tội phạm hình sự do công dân nước mình thực hiện trong phạm vi lãnh thổ của mình.
Các điều kiện nêu trên không được áp dụng khi?
Tuy nhiên, các điều kiện nêu trên không được áp dụng để xác định thẩm quyền xét xử của tòa án hình sự quốc tế nếu Hội đồng bảo an Liên hợp quốc căn cứ vào nhiệm vụ của mình được ghi nhận trong chương VII Hiến chương là duy trì hòa bình-an ninh thế giới.
Chuyển giao vấn đề cho ủy viên công tố nghiên cứu và quyết định. Đây thường là các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng vi phạm luật quốc tế.
Dĩ nhiên, tòa án hình sự quốc tế chỉ có thẩm quyền tiến hành các hoạt động tố tụng xét xử khi cơ quan công tố chuyển giao vụ việc cho tòa án xét xử và giải quyết.
Hoặc cơ quan công tố cũng thể tự mình khởi tố điều tra dựa trên cơ sở quyền hạn được quy định của mình.
Khuyến nghị:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].
Bình luận