Thẩm quyền và thời hạn giải quyết tố cáo được quy định điều 481 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018).
Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do pháp luật quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
Căn cứ pháp lý theo điều 481 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về thẩm quyền và thời hạn giải quyết tố cáo
“ 1. Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thuộc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nào thì người đứng đầu cơ quan đó có thẩm quyền giải quyết....”
Thẩm quyền giải quyết tố cáo
Thủ trưởng cơ quan tiến hành tố tụng là người có thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng dưới quyền. Thủ trưởng Cơ quan điều tra có trách nhiệm giải quyết các tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật cùa Điều tra viên, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra.
Viện trưởng Viện kiểm sát có trách nhiệm giải quyết tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật của Kiểm sát viên và Phó Viện trưởng Viện kiểm sát. Chánh án Tòa án có trách nhiệm giải quyết tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật của Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thư ký phiên tòa và Phó Chánh án.
Nếu Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Viện trưởng Viện kiểm sát, Chánh án Tòa án bị tố cáo thì Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án cấp trên trực tiếp có trách nhiệm giải quyết. Điều luật không quy định ai thuộc Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án cấp trên trực tiếp là người có trách nhiệm giải quyết tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật của Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Viện trưởng Viện kiểm sát, Chánh án Tòa án cấp dưới.
Tuy nhiên, xuất phát từ nguyên tắc quản lý hành chính trong các cơ quan tiến hành tố tụng thì việc giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của Thủ trưởng Cơ quan điều tra thuộc thẩm quyền của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp trên trực tiếp; việc giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của Viện trưởng Viện kiểm sát thuộc thẩm quyền của Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát câp trên trực tiếp; việc giải quyết tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của Chánh án Tòa án thuộc thẩm quyền của Chánh án, Phó Chánh án Tòa án cấp trên trực tiếp.
Khi có tố cáo đối với hành vi vi phạm pháp luật của những người có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra thuộc lực lượng Cảnh sát nhân dân, lực lượng An ninh nhân dân, đơn vị độc lập cấp trung đoàn, lữ đoàn trong quân đội, Bộ đội biên phòng, Kiểm lâm, Hải quan, lực lượng Cảnh sát biển thì Viện trưởng Viện kiệm sát, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền truy tố xem xét giải quyết.
Trường hợp người bị tố cáo là Chánh án Tòa án nhấn dân cấp huyện, Chánh án Tòa án quân sự khu vực thì Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu có thẩm quyền giải quyết.
Trường hợp người bị tố cáo là Chánh án Tòa án nhận dân cấp tỉnh, Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu thì Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao, Chánh án Tòa án quân sự trung ương có thẩm quyền giải quyết.
Trường hợp người bị tố cáo là Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao, Chánh án Tòa án quân sự trung ương thì Chánh án Tòa án nhân dân tối cao có thẩm quyền giải quyết.
Thời hạn giải quyết tố cáo
Thời hạn giải quyết tố cáo không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được tố cáo; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết tố cáo có thể kéo dài nhưng không quá 60 ngày (trước đây là 90 ngày).
Điều luật không quy định người tố cáo có quyền khiếu nại về kết quả giải quyết tố cáo nếu không đồng ý với kết quả đó. Vì vậy, có thể hiểu việc giải quyết tố cáo chỉ được tiến hành một lần. Kết quả giải quyết tố cáo của cơ quan, người có thẩm quyền là kết quả cuối cùng, người tố cáo và người bị tố cáo có trách nhiệm, nghĩa vụ thực hiện.
Giải quyết tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu của tội phạm
Khi có tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu của tội phạm thi việc giải quyết tố cáo được tiến hành như sau:
Nếu cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội tiếp nhận những tố cáo đó thì phải chuyển tới Cơ quan điều tra có thẩm quyền để xác minh sự việc và quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố bị can hay không khởi tố bị can.
Nếu Viện kiểm sát nhận được tố cáo và sau khi xác minh hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm thì Viện kiểm sát có trách nhiệm chuyển ngay các tố cáo đó và kiến nghị khởi tố của cơ quan, tổ chức kèm theo các tài liệu có liên quan đã nhận được cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố cáo về hành vi phạm tội hoặc kiến nghị khởi tố của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra kiểm tra, xác minh nội dung tố cáo và quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự.
Trong trường hợp việc tố cáo tội phạm hoặc kiến nghị khởi tổ có nhiều tình tiết phức tạp cần phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm khác nhau thì thời hạn giải quyết tố cáo có thể dài hơn nhưng không quá hai tháng.
Cơ quan điều tra có thẩm quyền giải quyết tố cáo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước phải gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp kết quả giải quyết và thông báo cho cơ quan, tổ chức đã có kiến nghị khởi tố hoặc người tố cáo tội phạm biết. Viện kiểm sát có trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết tố cáo tội phạm của Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Giải quyết tố cáo liên quan đến hành vi bắt giữ người, tạm giữ, tạm giam
Việc giải quyết tố cáo liên quan đến hành vi bắt người, tạm giữ, tạm giam phải được Viện kiểm sát có thẩm quyền xem xét giải quyết ngay. Trong trường hợp cần phải có thời gian để xác minh về tính hợp pháp của việc bắt người, tạm giữ, tạm giam thì Viện kiểm sát có thể kéo đài thời hạn giải quyết tố cáo nhưng cũng không được quá ba ngày tính từ ngày nhận được tố cáo. Việc giải quyết tố cáo liên quan tới hành vi bắt người, tạm giữ, tạm giam chỉ được tiến hành một lần và kết quả giải quyết tố cáo này là kết quả cuối cùng.
Quy định chi tiết nội dung: Tố cáo liên quan đến hành vi giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, tam giữ, tạm giam trong giai đoạn điều tra, truy tố phải được Viện trưởng Viện kiểm sát cung cấp hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền xem xét, giải quyết trong thời hạn 24 giở kể từ khi nhận được tố cáo. Trường hợp phải xác minh thêm thì thời hạn không quá 03 ngày kể từ ngày nhận được tố cáo.
Khuyến nghị:
1. Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected], [email protected].
Bình luận