Tội phạm đe dọa an ninh hàng hải quốc tế

Bên cạnh nạn cướp biển đe dọa an toàn hàng hải quốc tế còn có các hành vi bất hợp pháp khác nhằm chống lại an ninh trong hoạt động hàng hải quốc tế.

Vấn đề cướp biển đã được điều chỉnh theo các công ước năm 1958 về biển và Công ước năm 1982 về luật biển. Các hành vi tội phạm đe dọa an ninh hàng hải quốc tế khác được điều chỉnh tại 2 Công ước sau đây:

+ Công ước Roma năm 1988 về đấu tranh chống các hành vi bất hợp pháp chống lại an ninh hàng hải quốc tế;

+ Nghị định thư năm 1988 về ngăn ngừa các hành vi bất hợp pháp chống lại an toàn các dàn khoan dầu trên biển.

Công ước và Nghị định thư nói trên đã quy định hành vi tội phạm là các hành vi bất hợp pháp nhằm mục đích chiếm đoạt tàu thuyền và dàn khoan, những công trình cố định trên thềm lục địa cũng như đe dọa an ninh hàng hải của tàu thuyền hoặc của các công trình xây dựng cố định. Nhìn chung, danh sách các tội phạm đe dọa an ninh hàng hải giống như danh sách các hành vi tội phạm đã được ghi nhận trong Công ước Môntrêan năm 1971 về chống các hành vi bất hợp pháp đe dọa an ninh hàng không dân dụng.

Để tạo cơ sở pháp lý duy trì an ninh, trật tự trên các vùng biển, cùng với các quy định khác của pháp luật, Luật Hàng hải Việt Namnăm 2005 (Điều 10) quy định những hành vi sau, được coi là vi phạm an toàn, an ninh, trật tự trên biển:

“1. Hành vi gây phương hại hoặc đe dọa phương hại đến chủ quyền và an ninh quốc gia;

2. Hành vi vận chuyển người, hàng hóa, hành lý, vũ khí, chất phóng xạ, chất phế thải độc hại, chất ma túy trái với quy định của pháp luật;

3. Hành vi cố ý tạo chướng ngại vật gây nguy hiểm hoặc làm cản trở giao thông hàng hải;

4. Sử dụng, khai thác tàu biển không đăng ký, đăng kiểm hoặc quá hạn đăng ký, đăng kiểm; giả mạo đăng ký, đăng kiểm;

5. Từ chối tham gia tìm kiếm, cứu nạn trên biển trong trường hợp điều kiện thực tế cho phép;

6. Gây ô nhiễm môi trường;

7. Xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm người trên tàu biển; chiếm đoạt, cố ý làm hư hỏng hoặc hủy hoại tài sản trên tàu biển; bỏ trốn sau khi gây tai nạn hàng hải;

8. Gây mất trật tự công cộng, cản trở hoặc chống lại việc thực hiện nhiệm vụ của người thi hành công vụ trên tàu biển và tại cảng biển”.

Đây là các quy định cụ thể nhằm bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn trên vùng biển nước ta; phù hợp với luật pháp Việt Nam, thông lệ quốc tế; là cơ sở pháp lý để các cơ quan, lực lượng chấp pháp thực thi trong thực tiễn, góp phần tăng cường an ninh, an toàn hàng hải, phục vụ đắc lực sự phát triển của đất nước.