Hành vi của người chỉ huy trong quân đội, lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình yêu cầu cấp dưới thực hiện mệnh lệnh trái pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng.
Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật được quy định tại điều 393 tạiBộ luật hình sự 2015(có hiệu lực 01/01/2018) trong nhóm các tội xâm phạm nghĩa vụ, tách nhiệm của quân nhân và trách nhiệm của người phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu.
Căn cứ pháp lý tội ra mệnh lệnh trái pháp luật trong Bộ luật hình sự năm 2015
Theo quy định tại điều 393 trongBộ luật hình sự 2015(có hiệu lực 01/01/2018). Cụ thể:
“1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn ra mệnh lệnh trái pháp luật gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Trong chiến đấu;
b) Trong khu vực có chiến sự;
c) Trong thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn;
d) Trong tình trạng khẩn cấp;
đ) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.
3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng hoặc trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.”
Khái niệmtội ra mệnh lệnh trái pháp luật
Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật là hành vi của người chỉ huy trong quân đội, lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình yêu cầu cấp dưới thực hiện mệnh lệnh trái pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng.
Khách thểtội ra mệnh lệnh trái pháp luật
Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật xâm phạm đến quan hệ chỉ huy, phục tùng trong quân đội.
Mặt khách quantội ra mệnh lệnh trái pháp luật
Người phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình, ra mệnh lệnh bằng lời nói hoặc bằng văn bản yêu cầu cấp dưới của mình thực hiện mệnh lệnh, nhiệm vụ mà pháp luật không cho phép, gây ra hậu quả nghiêm trọng đến mức phải chịu trách nhiệm hình sự.
Đặc trưng của Quân đội là thực hiện nhiệm vụ thông qua mệnh lệnh của người chỉ huy. Mệnh lệnh có thể dưới dạng văn bản, lời nói hoặc cử chỉ, hành động, tín hiệu lệnh và có tính bắt buộc thực hiện đối với mọi cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền.
Mệnh lệnh của người chỉ huy luôn tác động trực tiếp đến mọi hoạt động của đơn vị, nếu trong chiến đấu mỗi mệnh lệnh còn liên quan trực tiếp đến sinh mệnh của bộ đội. Vì vậy, khi ban hành mệnh lệnh, nhất thiết người chỉ huy các cấp phải căn cứ vào thẩm quyền, chức trách của mình, nhiệm vụ của đơn vị, các quy định khác của pháp luật và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về mệnh lệnh của mình.
Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật biểu hiện ở việc người chỉ huy đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao ban hành (ra) mệnh lệnh trái với quy định của pháp luật hiện hành.
Người chỉ huy do động cơ mục đích cá nhân nào đó mặc dù biết mệnh lệnh của mình trái quy định của pháp luật nhưng vẫn ban hành.
Hành vi ra mệnh lệnh trái pháp luật chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đã gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nếu chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng thì tùy tính chất mức độ sẽ bị xử lý kỷ luật theo Điều lệnh quản lý bộ đội hoặc các quy định khác của pháp luật.
Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật, người phạm tội có thể ra mệnh lệnh trái pháp luật trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.
Ví dụ: như: Trong thời bình, trong chiến đấu, trong khu vực có chiến sự, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, tình trạng khẩn cấp...
Nếu hành vi khách quan của người ra mệnh lệnh cấu thành một tội phạm độc lập khác thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm độc lập đó.
Trong trường hợp người thực hiện mệnh lệnh trái pháp luật hoàn toàn nhận thức được mệnh lệnh của người chỉ huy là vi phạm các quy định của pháp luật thì người thực hiện mệnh lệnh phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Mặt chủ quantội ra mệnh lệnh trái pháp luật
Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý.
Chủ thểtội ra mệnh lệnh trái pháp luật
Chủ thể của tội phạm là người chỉ huy trong Quân đội nhân dân. Trong đó, người chỉ huy là cán bộ quân đội được giao phụ trách cơ quan, đơn vị thuộc quyền, có những nhiệm vụ, quyền hạn trong phạm vi thuộc cơ quan, đơn vị đó.
Về hình phạttội ra mệnh lệnh trái pháp luật
Người phạm tội quy định tại Khoản 1, Điều 393 Bộ luật hình sự có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.
Phạm tội trong chiến đấu, trong khu vực có chiến sự, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, tình trạng khẩn cấp, gây hậu quả rất nghiêm trọng quy định tại Khoản 2, Điều 393 Bộ luật hình sự thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng hoặc trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác quy định tại Khoản 3 thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: i[email protected].
Bình luận