Điểm mới của Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội nhận hối lộ

Nhận hối lộ là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.

Điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội nhận hối lộ như sau: “1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm: a) Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội quy định tại Mục 1 Chương này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; b) Lợi ích phi vật chất. 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm: a) Có tổ chức; b) Lạm dụng chức vụ, quyền hạn;…. 3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm: a) Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng; b) Gây thiệt hại về tài sản từ 3.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng. 4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: a) Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên; b) Gây thiệt hại về tài sản 5.000.000.000 đồng trở lên. 5. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. 6. Người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài Nhà nước mà nhận hối lộ, thì bị xử lý theo quy định tại Điều này”.

>>>Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7): 1900 6198

So với quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009, thì quy định của BLHS 2015 đã có một số điểm mới như sau:

- Sửa cấu thành cơ bản tại khoản 1 Điều luật này, theo đó dấu hiệu của tội nhận hối lộ được mở rộng ở:

+ Hành vi nhận tiền, tài sản có thể cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác. Trước đây, chúng ta chỉ quan niệm việc nhận hối lộ là nhận cho bản thân người nhận. Quy định mới này mở rộng phạm vi xử lý đối với cả trường hợp dù không nhận cho mình mà nhận hối lộ cho người khác, tổ chức khác (có thể là tổ chức thuộc Nhà nước hoặc ngoài Nhà nước).

+ Lợi ích phi vật chất là quy định mới, thể hiện rõ hơn quy định “bất kỳ lợi ích nào”. Lợi ích phi vật chất thường được thể hiện như hối lộ về tình dục, việc hứa nâng lương, đề bạt, thuyên chuyển vị trí công tác… mà không nhận lợi ích vật chất.

- Sửa trị giá tiền, tài sản nhận hối lộ ở khoản 1 từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng (thay vì từ 2.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng). Việc nâng trị giá tiền, tài sản nhận sẽ nhận hối lộ ở khoản 1 Điều này dẫn tới việc nâng trị giá tiền, tài sản nhận sẽ nhận hối lộ ở khoản 2 từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; khoản 3 từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng và khoản 4 từ 1.000.000.000 trở lên.

- Bỏ tình tiết “gây hậu quả nghiêm trọng” ở khoản 1, hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng được quy định cụ thể ở điểm d khoản 2 “gây thiệt hại về tài sản từ 3.000.000.000 đồng”, điểm b khoản 3 “gây thiệt hại về tài sản từ 3.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng”, và điểm b khoản 4 “gây thiệt hại về tài sản từ 5.000.000.000 đồng trở lên”.

- Quy định cụ thể về mức phạt tiền tại khoản 5 Điều luật này, theo đó, hình phạt tiền là hình phạt bổ sung được sửa từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, thay cho quy định phạt 01 lần đến 05 lần giá trị của hối lộ.