Quyết định khởi tố bị can là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp theo hoặc áp dụng các biện pháp ngăn chặn.
Khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can.
Cơ sở pháp lý:
Khoản 1 Điều 179 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về khởi tố bị can
1. Khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can.
........
5. Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định khởi tố bị can, quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can và giải thích quyền, nghĩa vụ cho bị can.
Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản của người bị khởi tố và đưa vào hồ sơ vụ án.
Việc giao, nhận các quyết định nêu trên được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này.”
Khái niệm bị can
Bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Một người hoặc pháp nhân sẽ tham gia tố tụng hình sự với tư cách là bị can khi đối với họ đã có quyết định khởi tố về hình sự.
Khái niệm khỏi tố bị can
Khởi tố bị can là hành vi tố tụng có ý nghĩa quan trọng, theo đó cơ quan có thẩm quyền, thường là cơ quan điều tra, sau khi tiến hành một số hoạt động điều tra đã có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi phạm tội.
Quyết định khởi tố bị can là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp theo hoặc áp dụng các biện pháp ngăn chặn như hỏi cung bị can, tạm giam bị can để điều tra...
Nội dung trong quyết định khởi tố bị can
Quyết định khởi tố bị can ghi rõ thời gian, địa điểm ra quyết định; họ tên, chức vụ người ra quyết định; họ tên, ngày, tháng, năm sinh, quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính, chỗ ở, nghề nghiệp của bị can; bị can bị khởi tố về tội gì, theo điều, khoản nào của Bộ luật hình sự năm 2015; thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.
Trường hợp bị can bị khởi tố về nhiều tội khác nhau thì quyết đinh khởi tố bị can phải ghi từng tội danh và điều, khoản của Bộ luật hình sự năm 2015 được áp dụng.
Cơ quan phê chuẩn quyết định khởi tố bị can
Quyết định khởi tố bị can phải được Viện kiểm sát cùng cấp xét phê chuẩn. Do đó, trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, cơ quan điều tra phải gửi quyết định khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho Viện kiểm sát cùng cấp đê xét phê chuẩn.
Các tài liệu liên quan là các chứng cứ, đồ vật, tài liệu được dùng làm căn cứ đê khởi tố bị can. Viện kiểm sát sau khi nhận được quyết định khởi tố bị can và tài liệu, phải nhanh chóng nghiên cứu hồ sơ, xem xét tính hợp pháp và có căn cứ của quyết định khởi tổ bị can.
Trách nhiệm của viện kiểm sát nhận được quyết định khởi tố bị can
Trong thời hạn 03 ngày kê từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải ra một trong các hành vi tô tụng sau sau:
- Phê chuẩn quyết định khởi tổ bị can;
- Quyết định hủy bỏ quyết định khời tố bị can;
- Yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn.
Trường hợp Viện kiểm sát hủy bỏ quyết định khởi tổ bị can của Cơ quan điều tra thì phải nêu rõ lí do. Cơ quan điều tra có quyền kiến nghị với Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp theo quy định tại khoản 2 điều 167 Bộ luật Tố tụng hình sự.
Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.
Nhiệm vụ của Bộ luật Tố tụng hình sự nhằm đảm bảo phát hiện chính xác và xử lí công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.
Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm chưa bị khởi tố thì Viện kiểm sát yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can hoặc trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện.
Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.
Viện kiệm sát cũng có quyền quyết định khởi tố bị can trong trường hợp sau khi nhận hồ sơ và kết luận điều tra
Viện kiểm sát phát hiện có người khác đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm trong vụ án chưa bị khởi tố. Đồng thời với việc khởi tố bị can trong trường hợp này, Viện kiểm sát trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung.
Trách nhiệm của cơ quan điều tra
Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát
Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định khởi tổ bị can, quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can và giải thích quyền, nghĩa vụ cho bị can theo quy định tại điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự.
Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải chụp ảnh, lập danh bản,...của người bị khởi tố và đưa vào hồ sơ vụ án.
Việc giao, nhận các quyết định nêu trên được lập biên bàn theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Khuyến nghị:
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected].
Bình luận