Vụ án: “Huỷ hoại tài sản” xảy ra vào ngày 21/03/2018 tại thôn Yên Thiện, xã Bảo Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, các luật sư nhận thấy nhiều điểm bất thường, đặc biệt là các "cây bưởi", "cây đào" bị "hủy hoại" đều còn sống, các lần định giá chênh nhau gần chục lần...
Các luật sư Phạm Ngọc Minh, Nguyễn Thị Yến, Nguyễn Duy Hội - Công ty Luật TNHH Everest - là người bào chữa cho bị cáo Vũ Văn Cấp trong vụ án “Huỷ hoại tài sản” xảy ra vào ngày 21/03/2018 tại thôn Yên Thiện, xã Bảo Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang - đã có văn bản đề nghị Tòa án nhân dân huyện Lục Nam xét xử triệu tập: Phó Thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam ký Bản kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố; Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam ký Cáo trạng, Điều tra viên Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam được phân công tiến hành hoạt động điều tra vụ án; Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự; Giám định viên tư pháp Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Bắc Giang được phân công tiến hành giám định; Các thành viên Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự tham gia định giá tài sản lần thứ hai (ngày 10/06/2019), lần thứ ba (ngày 22/08/2019). Các lý do và căn cứ cụ thể mà các luật sư nêu ra:
- Về mức độ mất giá trị sử dụng của tài sản:
Các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án là Biên bản khám nghiệm hiện trường ngày 21/03/2018 (cụ thể là Bảng mô tả đặc điểm 32 cây sau khi bị chặt về chiều cao còn lại, đường kính từng cành còn lại cách đất 15 cm - Bút lục 47, 48) và bản ảnh hiện trường chụp ngày 21/03/2018 (từ Bút lục 50 đến Bút lục 60) cho thấy: 32 cây được Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam xác định do bị cáo Vũ Văn Cấp chặt, đã bị “hủy hoại”, bị "thiệt hại 100%” đều đang còn sống - có thể dễ dàng quan sát được bằng mắt thường. Như vậy, các luật sư có căn cứ để cho rằng, việc xác định tài sản bị “hủy hoại”, “mất hoàn toàn giá trị sử dụng” là kết luận chủ quan của người tiến hành tố tụng.
Ảnh thực nghiệm hiện trường ngày 08/05/2018 cho thấy: 100% cây bị "hủy hoại" còn sống (?!)
- Về việc ‘định danh tài sản’:
Bản kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam; Cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam và một số tài liệu khác có trong hồ sơ vụ án do các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng ban hành đều nhận định và kết luận rằng: 32 cây được xác định do bị cáo Vũ Văn Cấp chặt là “cây đào” (15 cây) và “cây bưởi” (17 cây). Các luật sư có lý do để nghi ngờ rằng: các cây này chỉ là một loại cây có hình dáng giống “cây đào”, “cây bưởi” (có thể cùng chi, họ). Những người tiến hành tố tụng đã ‘định danh tài sản’ bằng trực giác, kinh nghiệm của mình, không giám định, không dựa trên cơ sở và hoạt động khoa học. Do đó, các luật sư cho rằng: cần thiết triệu tập những người tiến hành tố tụng có liên quan để đối chất, làm rõ trực tiếp vấn đề này tại phiên tòa sơ thẩm.
- Về việc ‘định giá tài sản’:
Tại Biên bản định giá tài sản ngày 30/03/2018 (lần thứ nhất, từ Bút lục 107 đến Bút lục 110), Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện Lục Nam đã căn cứ vào biên bản ghi lời khai, căn cứ vào Quyết định số 869/2014/QĐ-UBND ngày 31/12/2014 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc ban hành quy định một số điểm cụ thể về thu hồi đất bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất áp dụng trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, kết luận: “Tổng giá trị tài sản bị thiệt hại là 2.227.700 đồng (hai triệu, hai trăm, hai mươi bảy ngàn, bảy trăm đồng)”. Tại Biên bản họp định giá tài sản ngày 10/06/2019 (lần thứ hai, từ Bút lục 124 đến Bút lục 127), Hội đồng lại dựa trên cơ sở “khảo sát và thu thập thông tin thị trường cùng thời điểm tài sản bị xâm hại” tại thị trấn Đồi Ngô huyện Lục Nam, kết luận: “Tổng giá trị tài sản bị thiệt hại là: 17.885.000 đồng (mười bảy triệu, tám trăm, tám mươi lăm ngàn đồng)”; Và: tại Biên bản họp định giá tài sản ngày 22/08/2018 (lần thứ ba, từ Bút lục 134 đến Bút lục 136), Hội đồng định giá dựa trên cơ sở khảo sát và thu thập thông tin thị trường cùng thời điểm tài sản bị xâm hại tại “thị trấn Đồi Ngô huyện Lục Nam” và bổ sung thêm tại “khu vực thành phố Bắc Giang” (không phải địa điểm tài sản bị xâm hại - xã Bảo Sơn), kết luận: “Tổng giá trị tài sản bị thiệt hại là: 17.938.000 đồng (mười bảy triệu, chín trăm, ba mươi tám ngàn đồng)”.
Như vậy, ba bản kết luận định giá tài sản cho ba kết quả khác nhau. Đặc biệt là kết luận định giá tài sản lần thứ hai (ngày 10/06/2019) và lần thứ ba (ngày 22/08/2019) cho kết quả khác biệt hoàn toàn giá trị định giá ban đầu (giá trị tăng gấp 08 lần). Trên thực tế, “cây đào”, “cây bưởi” (loài thông thường) đều được người dân khu vực xã Bảo Sơn giao dịch theo hình thức giao dịch dân sự nhỏ lẻ, không có hóa đơn tài chính, chứng từ, người giao dịch không kê khai thuế và nộp thuế, cơ quan quản lý không có hệ thống dữ liệu thống kê đầy đủ. Do đó, các luật sư có lý do để cho rằng, Hội đồng định giá tài sản lần thứ hai (ngày 10/06/2019) và lần thứ ba (ngày 22/08/2019) đã tự suy diễn hoặc dùng các phương pháp trái quy định của pháp luật để định giá “cây đào”, “cây bưởi” vào những thời điểm đã xảy ra trước đó rất lâu: 01 năm và 71 ngày (lần thứ hai) và 01 năm 153 ngày (lần thứ ba). Nếu nghi vấn của các luật sư là chính xác, hành vi nêu trên không chỉ làm ảnh hưởng tới kết luận của cơ quan tiến hành tố tụng, gây oan sai, mà còn có dấu hiệu của hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án (tội phạm quy định tại Điều 375 Bộ luật Hình sự). Do đó, cho rằng, cần thiết triệu tập toàn bộ thành viên Hội đồng định giá lần thứ hai và lần thứ ba để làm rõ nội dung này.
- Về số lượng cây bị chặt phá:
Bản kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố và Cáo trạng đều thể hiện nội dung xác định bị can (bị cáo) Vũ Văn Cấp ngoài việc chặt 06 cây (được đánh kí hiệu là A1, A6, A20, A22, A23, A27) còn là người trực tiếp “hủy hoại” 26 cây còn lại. Trong khi đó, các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án chỉ thể hiện cây dao do bị cáo Vũ Văn Cấp dùng chặt cây trong khoảng thời gian là 10 phút với tốc độ 03 cây/05 phút (các biên bản ghi lời khai của Vũ Văn Cấp và file video clip 20180321_074748.mp4 (Bút lục 149). Như vậy, nghi vấn làm thế nào trong khoảng thời gian 05 phút còn lại, bị can (bị cáo) Vũ Văn Cấp có thể chặt được 29 cây. Đồng thời 'khoảng trống' về thời gian (từ khoảng 09h00 đến 15h00 cùng ngày 22/03/2019, hiện trường không được bảo vệ, vậy thì ngoài bị can (bị cáo) Vũ Văn Cấp còn có thể có người khác chặt số cây (29 cây) còn lại (?).
Căn cứ quy định tại Điều 294, Điều 296 Bộ luật Tố tụng hình sự, các luật sư đã đề nghị Hội đồng xét xử - Tòa án nhân dân huyện Lục Nam triệu tập những người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng nêu trên tại phiên toà sơ thẩm:
(1) Những người tiến hành tố tụng gồm: Ông Nguyễn Trọng Thi - Phó thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam (người ký Bản Kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố số 88, ngày 09/10/2019); Ông Nguyễn Tuấn Hải - Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam (người ký Cáo trạng số 93/CT-VKS ngày 08/11/2019); Ông Trần Văn Dũng - Điều tra viên Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam (điều tra viên vụ án); Ông Nguyễn Văn Thành - Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam (kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật);
(2) Triệu tập thành viên Hội đồng định giá lần thứ hai: Ông Nguyễn Hoàng Phương, Phó Giám đốc Sở Tài chính; Ông Tạ Tiến Nhã, Phó Trưởng phòng Quản lý giá và Công sản, Sở Tài chính; Ông Phạm Văn Tú, Chuyên viên phòng Kinh tế, Văn phòng UBND tỉnh; Ông Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng phòng Trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Ông Nguyễn Việt Dũng, Chuyên viên Phòng Quản lý giá và Công sản, Sở Tài chính.
(3) Hội đồng định giá lần thứ ba: Ông Nguyễn Đình Hiếu, Phó Giám đốc Sở Tài chính; Ông Phạm Văn Đà, Trưởng phòng Phòng Kinh tế, Văn phòng UBND tỉnh; Ông Hoàng Tiến Trọng, Phó Trưởng phòng Quản lý giá và Công sản, Sở Tài chính; Bà Đàm Thị Thanh Hoa, Phó Trưởng phòng Trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Ông Đặng Quang Dương, Chuyên viên Phòng Quản lý giá và Công sản, Sở Tài chính.
(4) Giám định viên tư pháp: Ông Nguyễn Ngọc Minh - Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Bắc Giang.
Ngày 08/11/2019, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam ban hành Cáo trạng số 93/CT-VKS. Nội dung của Cáo trạng số 93/CT-VKS thể hiện:
Năm 2009, gia đình: ông Vũ Xuân Mơ, sinh năm 1959 và gia đình Vũ Văn Cấp, sinh năm 1964, gia đình bà Vũ Thị Duyệt, sinh năm 1952 cùng trú tại thôn Yên Thiện, xã Bảo Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang có thỏa thuận bằng lời nói với nhau về việc đổi đất nông nghiệp để thuận tiện cho việc canh tác. Theo đó, gia đình ông Cấp và gia đình bà Duyệt được sử dụng diện tích đất của gia đình ông Mơ ở xứ đồng khu lò gạch thuộc thôn Yên Thiện, xã Bảo Sơn, huyện Lục Nam, còn gia đình ông Mơ được sử dụng diện tích đất của ông Cấp ở sát vườn của gia đình ông Mơ. Sau khi đổi ruộng cho gia đình ông Cấp, bà Duyệt, đến cuối năm 2009 gia đình ông Mơ đã đào ao, đổ đất lên phần diện tích đất của gia đình mình và đồ đất tạo thành vườn rồi trồng cây đào, cây bưởi lên phần diện tích đất đã đổi cho gia đình ông Cấp, bà Duyệt, sau đó gia đình ông Mơ đã xây tường vành lao quanh khu vực trồng đào, bưởi nêu trên của gia đình (Bút lục: 162-171; 184; 190; 256; 267-271).
Khoảng 07 giờ 30 phút ngày 21/3/2018, Vũ Văn Cấp đi xe máy sang nhà ông Vũ Xuân Mơ để đòi lại diện tích đất đã đổi cho ông Mơ, khi Cấp đi ngang qua mương nước ở cánh đồng Đồng Bệ, thôn Yên Thiện, xã Bảo Sơn thì gặp bà Trần Thị Toan, sinh năm 1957 là vợ ông Mơ, ông Bùi Văn Nhu sinh năm 1964, chị Trần Thị Quyên sinh năm 1976 và ông Nguyễn Văn Hào sinh năm 1968 cùng trú tại thôn Yên Thiện, xã Bảo Sơn đang làm đồng ở đây. Khi gặp bà Toan, Cấp yêu cầu gia đình bà Toan phải chặt cây trồng và trả lại đất cho Cấp nhưng bà Toan không đồng ý, Cấp nới với bà Toan nếu bà Toan không chặt thì Cấp sẽ về lấy dao đến chặt cây (Bút lục: 194; 227). Sau đó, Cấp đi xe về nhà lấy 01 con dao có cán và lưỡi đều bằng kim loại có tổng chiều đài là: 121 cm; dao có chiều dài 47,2 cm, phần lưỡi dao rộng nhất là 3,6cm, mũi dao cong ra khỏi lưỡi là 5,6 cm, cán dao dài 73,8 cm, đường kính 2,5cm rồi Cấp cầm dao đi bộ sang nhà ông Mơ, con bà Toan thì chạy về nhà thông báo cho ông Mơ biết sự việc. Khi Cấp sang đến nhà ông Mơ thì gặp ông Mơ, bà Toan ở sân, Cấp yêu cầu ông Mơ, bà Toan phải chuyển cây đi và trả lại diện tích đất đã đổi lại cho Cấp nhưng ông Mơ, bà toan không đồng ý. Lúc này, Cấp cầm con dao mang theo đi ra vườn đào, bưởi của gia đình ông Mơ, ông Mơ đi theo sau Cấp còn bà Toan thì đi ra đồng làm tiếp. Khi ra đến khu vườn trồng đào, bưởi của gia đình ông Mơ thì Cấp dùng đao chặt phá cây đào, cây bưởi, thấy vậy ông Mơ yêu cầu Cấp dừng lại nhưng Cấp không nghe mà tiếp tục chặt phá cây nên ông Mơ đã dùng chiếc điện thoại loại Samsung J2 ghi lại việc Cấp dùng dao chặt phá cây. Ông Mơ quay video được khoảng 06 phút, thấy Cấp vẫn chặt tiếp nên đã về nhà lấy xe máy đi báo chính quyền thôn, còn Cấp tiếp tục chặt phá cây của gia đình ông Mơ (Bút lục: 185; 233; 356; 259; 270).
Đến khoảng 09 giờ 30 phút cùng ngày, khi ông Mơ cùng ông Nguyễn Đăng Hiệu, sinh năm 1958 là trưởng thôn Yên Thiện và ông Nguyễn Văn Điều, sinh năm 1960 là Công an viên thôn Yên Thiện về đến vườn cây nhà ông Mơ thì không thấy Cấp ở đây, đồng thời phát hiện các cây đào, cây bưởi của gia đình ông Mơ đã bị chặt phá. Sau đó, ông Hiệu và ông Điều đã cùng ông Mơ kiểm đếm thấy tổng số có 29 cây bị chặt phá, trong đó có 14 cây bưởi và 15 cây đào rồi lập biên bản vụ việc trình báo đến Công an xã Bảo Sơn để giải quyết. Sau khi tiếp nhận, Công an xã Bảo Sơn đã chuyển hồ sơ vụ việc đến Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam để giải quyết theo thẩm quyền (Bút lục: 44-46).
Hồi 15 giờ ngày 21/3/2018, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam đã tiến hành khám nghiệm hiện trường nơi xảy ra vụ việc, quá trình khám nghiệm hiện trường xác định tổng số cây trên diện tích vườn của gia đình ông Mơ bị chặt phá thiệt hại 100% là 32 cây, trong đó có 15 cây đảo và 17 cây bưởi được đánh số thứ tự từ 01 đến 32 trong sơ đồ hiện trường, cụ thể như sau: Cây số 01 (đào) có đường kính gốc 7,7 cm; Cây số 02 (bưởi) có đường kính có đường kính gốc 8,5 cm; Cây số 03 (đào) có đường kính gốc 7,1cm; Cây số 04 (đào) có đường kính gốc 7,6cm; Cây số 05 (bưởi) có đường kính gốc 8,65 cm; Cây số 06 có đường kính gốc 11,7 cm; Cây số 07 (bưởi) có đường kính gốc 10,8 cm; Cây số 08 có đường kính gốc 7,3 cm; Cây số 09 (đào) có đường kính gốc 6,5 cm; Cây số 10 (bưởi) có đường kính gốc 10,8 cm; Cây số 11 (bưởi) có đường kính gốc 9,0 cm; Cây số 12 (bưởi) có đường kính gốc 4,1 cm; Cây số 13 (bưởi) có đường kính gốc 6,4 cm; Cây số 14 (bưởi) có đường kính gốc 12,6 cm; Cây số 15 (đào) có đường kính gốc 13,8 cm; Cây số 16 (bưởi) có đường kính gốc 12,6 cm; Cây số 17 (đào) có đường kính gốc 10,85 cm, Cây số 18 (đào) có đường kính gốc 7,8 cm; Cây số 19 (bưởi) có đường kinh gốc 8,25 cm; Cây số 20 (đào) có đường kính gốc 16,1 cm; Cây số 21 (bưởi) có đường kinh gốc 12,85 cm; Cây số 22 (đào) có đường kính gốc 5,4 cm; Cây số 23 (đào) có đường kính gốc 10,1 cm; Cây số 24 (đào) có đường kính gốc 12,6 cm; Cây số 25 (bưởi) có đường kính gốc 13,25 cm; Cây số 26 (đào) có đường kinh gốc 9,45 cm; Cây số 27 (đào) có đường kính gốc 7,25 cm; Cây số 28 (bưởi) có đường kính gốc 6,55 cm; Cây số 29 (đào) có đường kính gốc 5,5 cm; Cây số 30 (bưởi) có đường kính gốc 14,8 cm; Cây số 31 (bưởi) có đường kính gốc 9,05 cm; Cây số 32 (bưởi) có đường kính gốc 3,9cm (BL: 47; 49; 61-62; 66). Cơ quan điều tra đã thụ giữ 32 cành cây trên các gốc cây, trên mặt đất được ký hiệu từ cây số 01 đến cây số 32 lần lượt là A1- A32 niêm phong trong thùng bìa cát tông gửi giám định (Bút lục: 47; 93).
Cùng ngày, Vũ Văn Cấp đã tự nguyện giao nộp cho Cơ quan điều tra 01 con dao có cán và lưỡi đều bằng kim loại có tổng chiều đài là 121 cm; dao có chiều dài 47,2 cm, phần lưỡi dao rộng, nhất là 3,6 cm, mũi đao cong ra khỏi lưỡi là 5,6 cm, cán dao đài 23,8 cm, đường kính 2,5 cm, Cấp khai đã dùng con đao này chặt phá cây đào, bưởi trên vườn của gia đình ông Mơ ngày 21/3/2018 (Bút lục: sàu 153-154).
Vấn đề là, Bản Kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố số 88 ngày 09/10/2019 của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam và Cáo trạng số 93/CT-VKS ngày 08/11/2019 Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Lục Nam đều không 'nhắc' đến thửa đất (loại đất nông nghiệp trồng cây hàng năm) trồng các "cây đào", cây bưởi" bị "hủy hoại" đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên chủ sở hữu là ông Vũ Văn Cấp.
Bình luận