Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự đã được qui định tại Chương XXXV Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2003 và tại Điều 5, Chương II, Thông tư số 63/2010/TT- BCA(V24).
Mặc dù được quy định như vậy nhưng trong thực tế việc xử lý, chuyển đơn khiếu nại đối với kết luận điều tra cho cơ quan nào để được xem xét giải quyết theo qui định của pháp luật vẫn là vấn đề vướng mắc đối với Thanh tra Công an các cấp khi tiếp nhận loại đơn này.
Một số ý kiến cho rằng trong Bộ luật Tố tụng Hình sự không qui định kết luận điều tra là quyết định tố tụng, vì vậy không thể áp dụng các quy định về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, bởi lẽ tại Điều 329 Bộ luật Tố tụng Hình sự chỉ nêu giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của điều tra viên, phó thủ trưởng, thủ trưởng cơ quan điều tra.
Nhiều ý kiến cho rằng khiếu nại bản kết luận điều tra của phó thủ trưởng cơ quan điều tra còn trong thời hạn điều tra (kể cả điều tra bổ sung, điều tra lại) thì chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra xem xét giải quyết (tại điểm a, mục 1.4, Điều 5 Thông tư 63/2010/TT-BCA-V24) là chưa phù hợp với thực tế và các qui định của Bộ luật Tố tụng Hình sự, vì hầu hết các vụ án cơ quan điều tra ra bản kết luận điều tra khi đã hết thời hạn điều tra và trong phạm vi 2 ngày kể từ khi ra bản kết luận điều tra, cơ quan điều tra phải gửi bản kết luận điều tra cho Viện kiểm sát cùng cấp theo qui định tại Điều 162 Bộ luật Tố tụng Hình sự, cùng toàn bộ hồ sơ vụ án; vì thế nếu chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra thì không còn thời gian và điều kiện để thủ trưởng cơ quan điều tra giải quyết khiếu nại nữa. Mặt khác người khiếu nại và cơ quan tiếp nhận đơn không thể biết được việc khiếu nại bản kết luận điều tra của phó thủ trưởng cơ quan điều tra có còn trong thời hạn điều tra của cơ quan điều tra hay không để chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra giải quyết.
Căn cứ vào các qui định được nêu trong Bộ luật Tố tụng Hình sự và thực tế điều tra vụ án, theo ý kiến của chúng tôi thì đối với khiếu nại bản kết luận điều tra của cơ quan điều tra, cơ quan tiếp nhận đơn xử lý phải chuyển cho Viện kiểm sát cùng cấp để xem xét giải quyết là phù hợp, bởi lẽ, thứ nhất, bản kết luận điều tra là kết luận của cơ quan điều tra trong đó trình bày diễn biến hành vi phạm tội, nêu rõ các chứng cứ chứng minh tội phạm, những ý kiến đề xuất giải quyết vụ án, có nêu rõ lý do và căn cứ đề nghị truy tố. Bản kết luận điều tra thuộc nhiệm vụ và quyền hạn của thủ trưởng cơ quan điều tra được qui định tại Mục đ, Khoản 2, Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự, hoặc phó thủ trưởng cơ quan điều tra khi được thủ trưởng cơ quan điều tra phân công điều tra vụ án hình sự (được qui định tại Khoản 3, Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự). Các bản kết luận điều tra đều nêu: Cơ quan điều tra quyết định chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát nhân dân đề nghị truy tố bị can trước pháp luật hoặc đình chỉ điều tra (kèm theo quyết định đình chỉ điều tra). Vì vậy về bản chất, bản kết luận điều tra là quyết định của cơ quan điều tra mà thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng cơ quan điều tra thay mặt cơ quan điều tra ký.
Thứ hai, quá trình điều tra của cơ quan điều tra đều có sự kiểm soát của Viện kiểm sát thông qua kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với vụ án hình sự, được qui định tại Điều 37 Bộ luật Tố tụng Hình sự.
Cũng theo qui định tại Điều 162 Bộ luật Tố tụng Hình sự: “Trong phạm vi 2 ngày, kể từ ngày ra bản kết luận điều tra, cơ quan điều tra phải gửi bản kết luận điều tra cho Viện kiểm sát cùng cấp và cho bị can, người bào chữa”. Thực tế, phần lớn bản kết luận điều tra đều do phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký theo sự phân công của thủ trưởng cơ quan điều tra và hầu hết cơ quan điều tra ra bản kết luận điều tra khi thời hạn điều tra vụ án đã hết, hồ sơ vụ án cùng bản kết luận điều tra đã được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp để xem xét giải quyết theo thẩm quyền. Vì vậy, khiếu nại bản đối với kết luận do phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký nếu chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra là không có điều kiện để giải quyết.
Thêm vào đó, tại khoản 1, Điều 166 Bộ luật Tố tụng Hình sự qui định: “Trong thời hạn hai mươi ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, ba mươi ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, Viện kiểm sát phải ra một trong những quyết định sau đây: a) Truy tố bị can trước Toà án bằng bản cáo trạng; b) Trả hồ sơ để điều tra bổ sung; c) Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án”.
Như vậy khiếu nại bản kết luận điều tra với những nội dung khiếu nại chủ yếu như đã nêu trên thuộc trách nhiệm của Viện kiểm sát. Viện kiểm sát trên cơ sở xem xét nội dung khiếu nại mà ra một trong ba quyết định sau:
- Nếu thấy bản kết luận điều tra đã đủ căn cứ chứng minh tội phạm thì quyết định truy tố trước Toà án bằng bản cáo trạng;
- Nếu thấy bản kết luận điều tra còn thiếu những chứng cứ quan trọng đối với vụ án mà Viện kiểm sát không tự mình bổ sung được, có căn cứ để khởi tố bị can về một tội phạm khác hoặc có người đồng phạm khác, có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng của cơ quan điều tra thì trả hồ sơ để điều tra bổ sung;
- Nếu có căn cứ theo Điều 169 Bộ luật Tố tụng Hình sự thì ra quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án.
Trên cơ sở các quyết định trên, Viện kiểm sát có văn bản trả lời người khiếu nại, vừa đảm bảo khách quan, vừa đảm bảo đúng các qui định của pháp luật.
Từ những căn cứ trên trên, thiết nghĩ, các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu, xem xét sửa đổi, bổ sung Điều 329 Bộ luật Tố tụng Hình sự, theo hướng, khiếu nại bản kết luận điều tra do Viện kiểm sát cùng cấp xem xét giải quyết, để vừa đảm bảo tính hợp lý, khách quan, vừa góp phần nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.
uý vị tìm hiểu thêm thông tin chi tiết hoặc liên hệ với Luật sư, Luật gia của Công ty Luật TNHH Everest để yêu cầu cung cấp dịch vụ:
Một số ý kiến cho rằng trong Bộ luật Tố tụng Hình sự không qui định kết luận điều tra là quyết định tố tụng, vì vậy không thể áp dụng các quy định về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, bởi lẽ tại Điều 329 Bộ luật Tố tụng Hình sự chỉ nêu giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của điều tra viên, phó thủ trưởng, thủ trưởng cơ quan điều tra.
>>>Luật sư tư vấn pháp luật qua tổng đài (24/7) gọi: 1900 6198
Nhiều ý kiến cho rằng khiếu nại bản kết luận điều tra của phó thủ trưởng cơ quan điều tra còn trong thời hạn điều tra (kể cả điều tra bổ sung, điều tra lại) thì chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra xem xét giải quyết (tại điểm a, mục 1.4, Điều 5 Thông tư 63/2010/TT-BCA-V24) là chưa phù hợp với thực tế và các qui định của Bộ luật Tố tụng Hình sự, vì hầu hết các vụ án cơ quan điều tra ra bản kết luận điều tra khi đã hết thời hạn điều tra và trong phạm vi 2 ngày kể từ khi ra bản kết luận điều tra, cơ quan điều tra phải gửi bản kết luận điều tra cho Viện kiểm sát cùng cấp theo qui định tại Điều 162 Bộ luật Tố tụng Hình sự, cùng toàn bộ hồ sơ vụ án; vì thế nếu chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra thì không còn thời gian và điều kiện để thủ trưởng cơ quan điều tra giải quyết khiếu nại nữa. Mặt khác người khiếu nại và cơ quan tiếp nhận đơn không thể biết được việc khiếu nại bản kết luận điều tra của phó thủ trưởng cơ quan điều tra có còn trong thời hạn điều tra của cơ quan điều tra hay không để chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra giải quyết.
Căn cứ vào các qui định được nêu trong Bộ luật Tố tụng Hình sự và thực tế điều tra vụ án, theo ý kiến của chúng tôi thì đối với khiếu nại bản kết luận điều tra của cơ quan điều tra, cơ quan tiếp nhận đơn xử lý phải chuyển cho Viện kiểm sát cùng cấp để xem xét giải quyết là phù hợp, bởi lẽ, thứ nhất, bản kết luận điều tra là kết luận của cơ quan điều tra trong đó trình bày diễn biến hành vi phạm tội, nêu rõ các chứng cứ chứng minh tội phạm, những ý kiến đề xuất giải quyết vụ án, có nêu rõ lý do và căn cứ đề nghị truy tố. Bản kết luận điều tra thuộc nhiệm vụ và quyền hạn của thủ trưởng cơ quan điều tra được qui định tại Mục đ, Khoản 2, Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự, hoặc phó thủ trưởng cơ quan điều tra khi được thủ trưởng cơ quan điều tra phân công điều tra vụ án hình sự (được qui định tại Khoản 3, Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự). Các bản kết luận điều tra đều nêu: Cơ quan điều tra quyết định chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát nhân dân đề nghị truy tố bị can trước pháp luật hoặc đình chỉ điều tra (kèm theo quyết định đình chỉ điều tra). Vì vậy về bản chất, bản kết luận điều tra là quyết định của cơ quan điều tra mà thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng cơ quan điều tra thay mặt cơ quan điều tra ký.
Thứ hai, quá trình điều tra của cơ quan điều tra đều có sự kiểm soát của Viện kiểm sát thông qua kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với vụ án hình sự, được qui định tại Điều 37 Bộ luật Tố tụng Hình sự.
Cũng theo qui định tại Điều 162 Bộ luật Tố tụng Hình sự: “Trong phạm vi 2 ngày, kể từ ngày ra bản kết luận điều tra, cơ quan điều tra phải gửi bản kết luận điều tra cho Viện kiểm sát cùng cấp và cho bị can, người bào chữa”. Thực tế, phần lớn bản kết luận điều tra đều do phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký theo sự phân công của thủ trưởng cơ quan điều tra và hầu hết cơ quan điều tra ra bản kết luận điều tra khi thời hạn điều tra vụ án đã hết, hồ sơ vụ án cùng bản kết luận điều tra đã được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp để xem xét giải quyết theo thẩm quyền. Vì vậy, khiếu nại bản đối với kết luận do phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký nếu chuyển cho thủ trưởng cơ quan điều tra là không có điều kiện để giải quyết.
Thêm vào đó, tại khoản 1, Điều 166 Bộ luật Tố tụng Hình sự qui định: “Trong thời hạn hai mươi ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, ba mươi ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, Viện kiểm sát phải ra một trong những quyết định sau đây: a) Truy tố bị can trước Toà án bằng bản cáo trạng; b) Trả hồ sơ để điều tra bổ sung; c) Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án”.
Như vậy khiếu nại bản kết luận điều tra với những nội dung khiếu nại chủ yếu như đã nêu trên thuộc trách nhiệm của Viện kiểm sát. Viện kiểm sát trên cơ sở xem xét nội dung khiếu nại mà ra một trong ba quyết định sau:
- Nếu thấy bản kết luận điều tra đã đủ căn cứ chứng minh tội phạm thì quyết định truy tố trước Toà án bằng bản cáo trạng;
- Nếu thấy bản kết luận điều tra còn thiếu những chứng cứ quan trọng đối với vụ án mà Viện kiểm sát không tự mình bổ sung được, có căn cứ để khởi tố bị can về một tội phạm khác hoặc có người đồng phạm khác, có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng của cơ quan điều tra thì trả hồ sơ để điều tra bổ sung;
- Nếu có căn cứ theo Điều 169 Bộ luật Tố tụng Hình sự thì ra quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án.
Trên cơ sở các quyết định trên, Viện kiểm sát có văn bản trả lời người khiếu nại, vừa đảm bảo khách quan, vừa đảm bảo đúng các qui định của pháp luật.
Từ những căn cứ trên trên, thiết nghĩ, các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu, xem xét sửa đổi, bổ sung Điều 329 Bộ luật Tố tụng Hình sự, theo hướng, khiếu nại bản kết luận điều tra do Viện kiểm sát cùng cấp xem xét giải quyết, để vừa đảm bảo tính hợp lý, khách quan, vừa góp phần nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Nguồn: thanhtra.thuathienhue.gov.vn/
uý vị tìm hiểu thêm thông tin chi tiết hoặc liên hệ với Luật sư, Luật gia của Công ty Luật TNHH Everest để yêu cầu cung cấp dịch vụ:
- Địa chỉ: Tầng 19 Tòa nhà Thăng Long Tower, 98 Ngụy Như Kom Tum, Thanh Xuân, Hà Nội
- Văn phòng giao dịch: Tầng 2, Toà nhà Ngọc Khánh, 37 Nguyễn Sơn, Long Biên, Hà Nội
- Điện thoại: (04) 66.527.527 - Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900-6218
- E-mail:[email protected], hoặc E-mail: [email protected].
Bình luận