Trả hồ sơ để điều tra bổ sung là thẩm quyền của Tòa án quyết định trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều tra bổ sung, nhằm khắc phục những thiếu sót trong quá trình điều tra, truy tố.
Quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung là văn bản áp dụng pháp luật do thẩm phán chủ tọa phiên tòa ban hành trong quá trình chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án hình sự.
Thứ nhất, quy định về việc tra hồ sơ bổ sung
Việc trả hồ sơ bổ sung được quy định tại điều 280 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, cụ thể như sau:
“1. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa ra quyết định trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều ưa bổ sung khi thuộc một trong các trường hợp:
a)Khi thiếu chứng cứ dùng để chứng minh một trong những vẩn đề quy định tại Điều 85 của Bộ luật này mà không thể bổ sung tại phiên tòa được;
…
d) Việc khởi tổ, điều tra, truy tổ vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tổ tụng.
2. Trường hợp Viện kiểm sát phát hiện cỗ căn cứ trả hồ sơ để điều tra bổ sung thì Viện kiểm tát có văn bản đề nghị Tòa án trả hồ sơ.
3. Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung phải ghi rõ những vấn đề cần điều tra bổ sung và kừi cho Viện kiểm sát kèm theo hồ sơ vụ án trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định.
Nếu kết quả điều tra bổ sung dẫn tới việc đình chi vụ án thì Viện kiểm sát ra quyết định đình vụ án và thông báo cho Tòa án biết trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định.
Nếu kết quả điều tra bổ sung dẫn tới phải thay đoi quyết định truy tố thì Viện kiểm sát ban hành bản cáo trạng mới thay thế bản cáo trạng trước đó.
Trường hợp Viện kiểm sát không bô sung được những vấn để mà Tòa án yêu cầu và vẫn giữ nguyên quyết định truy tố thì Tòa án tiến hành xét xử vụ án”.
Thứ hai, bình luận về việc trả hồ sơ điều tra bổ sung
(i) Trước khi trả hồ sơ để điều tra bổ sung, Thẩm phán cần chủ động trao đổi với Kiểm sát viên sẽ tham gia phiên tòa. Thẩm phán nêu rõ từng vấn đề cần điều tra bổ sung và nghe ý kiến của Kiểm sát viên để ra quyết định cho chính xác.
(ii) Để đảm bảo việc giải quyết vụ án được nhanh chóng, kịp thời, không lọt tội phạm, điều luật quy định, khoản 1 điều 280 Bộ luật TTHS quy định các trường hợp Tòa án ra quyết định trà hồ sơ để điều tra bổ sung:
Khi thiếu chứng cứ dùng để chứng minh một trong những vấn đề quy định tại Điều 85 của Bộ luật này mà không thể bổ sung tại phiên tòa được: Đó có thể là các chứng cứ xác định sự việc phạm tội; xác định bị can có tội hay không có tội, những tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can có ảnh hưởng rẫt lớn đến việc quyết định hình phạt; xác định tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra.
Có căn cứ cho rằng ngoài hành vi mà Viện kiểm sát đã truy tố, bị can còn thực hiện hành vi khác mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm. Tuy nhiên, nếu thấy việc điều tra đã đầy đủ nhưng Viện kiểm sát truy tố không đúng tội danh và Tòa án có thể xét xử bị cáo về một tội khác bằng hoặc nhẹ hơn tội mà Viện kiểm sát đã truy tố thì vẫn đưa vụ án ra xét xử mà không càn trả hồ sơ để điều tra bổ sung.
Có căn cứ cho rằng còn có đồng phạm khác hoặc có người khác thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm liên quan đến vụ án nhưng chưa được khởi tố vụ án, khởi tổ bị can. Để đảm bảo cho việc xét xử được chính xác, tránh làm oan hoặc bỏ lọt tội phạm, qua nghiên cứu hồ sơ nếu thấy có người khác cùng thực hiện tội phạm với bị can nhưng chưa bị truy tố hoặc có căn cứ xác định bị can phạm một tội khác thì Thẩm phán quyết định trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều tra bổ sung.
Việc khởi tố, điều tra, truy tố vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng. Đây là những vi phạm do việc cơ quan tiến hành tố tụng không làm hoặc làm không đúng với quy định của pháp luật ảnh hướng đến việc xác định sự thật của vụ án hoặc xâm phạm đến quyền tố tụng, lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng. Những vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng có thể là không thay đổi điều tra viên, kiểm sát viên, người giám định, người phiên dịch trong những trường hợp có lý do phải thay đổi; không trưng cầu giám định trong những trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định; có việc bức cung hoặc nhục hình đối với bị can v.v...
(iii) Trong quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung, Thẩm phán phải ghi rõ những vấn đề cần điều tra bổ sung một cách cụ thể, ngắn gọn, rõ ràng để việc bổ sung được nhanh chóng, chính xác và gửí cho, Viện kiểm sát kèm theo hồ sơ vụ án trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định.
Nếu kết quả điều tra bổ sung dẫn tới việc đình chỉ vụ án thì Viện kiểm sát ra quýết định đình chi vụ án và thông báo cho Tòa án biêt trong thời hạn 03 ngày kê từ ngày ra quyết định. Nếu kết quả điều tra bổ sung dẫn tới phải thay đổi quyết định truy tố thì Viện kiểm sát ban hành bản cáo trạng mới, thay thế bản cáo trạng trước đó. Trường hợp Viện kiểm sát không bổ sung được những vấn đề mà Tòa án yêu cầu và vẫn giữ nguyên quyết định truy tố thì Tòa án tiến hành xét xử vụ án.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết trong lĩnh vực hình sự (nêu trên) được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật 1900 6198, E-mail: [email protected].
Bình luận